Inmiddels alweer in de tweede maand dat ik woon en werk in Luxemburg. Hoewel ik in Luxemburg woon, ben ik inmiddels in Nederland terecht gekomen in een leuke juridische discussie over het Europees strafrecht. Een artikel met een collega in het Nederlands Juristen Blad (NJB) eind januari met als titel ’Rechtseenheid in het vreemdelingenstrafrecht’ heeft positieve reacties opgeleverd (twitter berichten). Inmiddels is er een tegenreactie op ons artikel gekomen van een jurist, die werkzaam is bij het gerechtshof in Amsterdam. Zij belicht een andere dimensie met als titel ‘Rechtseenheid in het vreemdelingenstrafrecht tussen de Hoge Raad en het Hof van Justitie van de Europese Unie?’ Daar hebben wij op mogen reageren en liefhebbers kunnen deze discussie lezen in het NJB van 20 maart 2015. Niet alleen krijgt het Europees strafrecht hierdoor steeds meer aandacht (het gaat nu pas echt op gang komen), ook de wetenschap (doctrine) en praktijk in Nederland worden hiermee geholpen.

Terug naar Luxemburg. Wat opvalt in de stad zijn: de luxe: grote auto’s, grote huizen, modieus en goed geklede mannen en vrouwen in het straatbeeld en op kantoor. Alle grote merken zijn wel vertegenwoordigd in het centrum van Luxemburg-stad of in de grote malls (Auchan, Concorde en Belle Etoile). Fascinerend zijn hier de grote supermarkten in de malls, in vergelijking hiermee zijn de Nederlandse supermarkten echt klein. En voor mijn moeder, net als bij die van andere collega’s, is het een ware uitje om alles te zien en te ontdekken en natuurlijk te vergelijken met Nederland. Verder valt ook de groei van de stad op met de vele culturele instellingen zoals Philharmonie (grote zalen met grote optredens), het uitgaansgedeelte beneden in de stad (Grund) en de vele sportfaciliteiten. Zo zijn er rond de stad drie grote zwembaden met tropische baden en wellness faciliteiten. Of te wel: er valt genoeg te doen in de vrije tijd. Zo heb ik al eens het zwembad in Strassen bezocht met 4 grote baden en een buitenbad. Verder met ons kabinet op een cultureel uitje geweest: een optreden van een stand up comedian uit New York, Maysoon Zayid, een Amerikaans-Palestijnse vrouw die onder meer grappen maakt over de relatie Palestina-Israël en haar Islamitische identiteit waarbij haar humor ervoor zorgt dat er over en weer in cultureel opzicht begrip is (en ook een stukje educatie), met name richting de Westerse wereld. In Luxemburg levert dit geen probleem op: het is een optreden met zwaar beladen politieke onderwerpen.

Een vraag die vaak opkomt is waarom mensen hier in Luxemburg willen werken in deze Europese culturele melting pot. Deze vraag stel ik dan ook vaak aan collega’s bij het Hof van Justitie. En bij het antwoord op deze vraag komt heel vaak ook het fenomeen van de ‘gouden kooi’ naar voren. Ik zal dat proberen uit te leggen. Bij het Hof van Justitie zijn er twee soorten functies: de vaste plekken en de tijdelijke plekken. De vaste plekken kun je verkrijgen na een concours, vaak zijn het de vertalers die na een concours in vaste dienst treden bij het Hof. De plekken in de kabinetten van de rechters en advocaat-generaals (AG) zijn tijdelijk. De salarissen hier bij het Hof zijn ongeveer drie maal zo hoog dan in Nederland en België en met de Oosteuropese landen zijn die verschillen vele malen groter. Ook hoeft er weinig inkomstenbelasting te worden betaald (er is een solidariteitsplicht van 6 tot 20 % naar de EU), dat is wat anders dan de schijven in Nederland die oplopen tot 52%. Dus wil iedereen graag zijn functie behouden. Alleen is er een ‘catch’: geen pensioenopbouw in de eerste 10 werkjaren. Ben je 10 jaar in dienst, dan val je onder de riante pensioenuitkeringen van het Hof (die liggen stukken hoger dan in de eigen lidstaat). De rechter of AG voor wie je werkt, die heeft een mandaat voor 2×3 jaar, dus zes jaar. De opvolger kan zijn of haar eigen kabinet samenstellen, oftewel het risico bestaat dat je die 10 jaar niet gaat halen en dus geen recht hebt op het mooie pensioen. Het lijkt erop dat iedereen hier alles er aan doet om die 10 jaar te halen. Verschillende mensen zijn daar ook heel eerlijk in, ‘ik zit hier voor het geld en niet voor die droom om te werken voor een EU instelling’. Na die 10 jaar is het salarisverschil met de eigen lidstaat enorm opgelopen. Wil je terug naar je eigen land( bijvoorbeeld Nederland), dan zul je financieel gezien moeten inleveren en dat willen de meesten niet en dan zit men dus gevangen in de ‘gouden kooi’. Om een aantal voorbeelden te geven: een beginnend jurist begint hier met een salaris van 3250 netto per maand, een ervaren referendaris (juridisch adviseur) in een kabinet verdient netto minimaal het dubbele van wat een rechter en zelfs meer dan een president van een gerechtelijke instelling in Nederland verdient. De logische stap voor een referendaris is een aantal jaren werken bij het Hof en daarna terug te keren naar de eigen lidstaat om er rechter, hoogleraar of advocaat te worden, maar velen komen vast te zitten in de gouden kooi en blijven hier in Luxemburg. Dit verklaart bijvoorbeeld dat de beste juristen uit België werken voor de EU en niet voor de Belgische staat.

Dan nog een stukje India in Luxemburg. Afgelopen zondag (22 maart) ben ik in het plaatsje Capellen naar een Holi viering geweest. Deze Holi viering is georganiseerd door de Indiase vereniging (IAL). Al 24 jaar bestaat deze vereniging en is heel zichtbaar aanwezig in Luxemburg. Elk jaar zijn er vaste evenementen onder andere rond Holi en Divali. Ook hebben zij andere evenementen door het jaar heen. Er zijn mensen die inmiddels permanent in Luxemburg wonen met een Indiase link en mensen zoals ik, die tijdelijk wonen in Luxemburg. Door deze evenementen bij te wonen leer je mensen kennen en is er een stukje herkenning, nostalagie en het gevoel van ‘thuis’ in Luxemburg. Op deze middag waren er meer dan 150 mensen aanwezig, waarbij een derde zeker autochtone Luxemburgers waren. In dat opzicht wel anders dan de Holi feesten in Nederland. Verder is het feest kleinschaliger dan bijvoorbeeld in Den Haag en mocht je helaas in de zaal niet spelen met kleur en abir, ook het eten was net anders dan in Nederland, geen roti of nasi, maar wel heerlijke Indiase gerechten zoals pakora, aloo gobi en paneer en desserts als cakejes en gulab jamun. Maar er zijn ook overeenkomsten: verschillende Indiase dansoptredens, waarbij ook kinderen actief waren. De nieuwste Bollywood songs zorgden voor de herkenning en het thuis gevoel. Ook leuk waren de Indiase strip-en sprookjesboekjes (in het Engels) die gratis beschikbaar waren voor de kinderen. Wat ik bijzonder vind, is toch de sterke binding met India die wordt doorgegeven aan de kinderen. De Luxemburgse pers was ook aanwezig, zo zijn er door het blad Delano mooie kleurrijke foto’s gemaakt, die te downloaden zijn op hun website Delano.lu. En verder op die middag veel chauvinisme rond het WK cricket onder de gasten. India doet het op dit moment -als regerend wereldkampioen- geweldig en staan inmiddels ongeslagen in de halve finale. Dat zorgt voor leuke gesprekken met anderen en iedereen weet het zeker: we worden weer wereldkampioen !!!

Terugblikkend het was een mooie Holi viering met leuke mensen in een leuke setting.