Bij de omschrijving van cultuur wordt in het algemeen het volgende verondersteld: de totaliteit van leefwijzen die door een groep van mensen is opgebouwd en van de ene generatie op de andere wordt doorgegeven of overgedragen (het geheel van gewoontes van een bepaalde groep mensen, zoals muziek, eten, kunst, taal, enzovoort behoort tot de ‘cultuurprovincie’). (http://www.encyclo.nl/lokaal/10491). Cultuur bestaat uit allerlei ideeën, voorstellingen, denken, manieren van doen en zijn, die je deelt met andere mensen op basis waarvan je handelt in relatie tot anderen. Cultuur kan je zien als een soort ‘lijm’: als we niet iets hebben op basis waarvan we met elkaar kunnen communiceren, zou onze werkelijkheid er heel anders uitzien (http://www.encyclo.nl/lokaal/10589).

In april van het vorig jaar zat ik verwikkeld in een gesprek met een Indoloog en hij stelde mij de volgende vraag:

Wat is eigenlijk de Surinaamse cultuur?

in feite niet zo een moeilijke vraag, als je doordenkt. Met het weinige wat ik aan kennis en kunde bezit, stelde ik hem als voorbeeld, uitgaande van de samenstelling van de Surinaamse bevolking, de volgende vraag met antwoord:

Als iemand nou de vraag stelt: ‘wat is het typisch Surinaams gerecht’, dan wordt het antwoord hierop door menigeen als volgt geformuleerd:

Roti met masálá kip, doksá met rijst, rijst met pom, bamie, pindasoep, moksi alesi en gaat u maar door. Hieruit blijkt dat wij in Suriname verschillende typische gerechten kennen. Dit, vanwege de verscheidenheid aan de cultuurgroepen, waar Suriname rijk aan is. Zo kent elke cultuurgroep haar specifieke ofwel traditioneel gerecht, welk gerecht door de jaren heen gegroeid is tot favoriete en nationaal gerecht. Hetzelfde is het geval met de verschillende drank soorten. Zo kennen wij bij de Inheemsen de wel bekende kasiri drank, dawet bij de Javanen, gember en orgeade bij de Creolen, sarbat (verzamelnaam voor ‘zuurwater’) en cá (thee) bij de Hindustanen (cá = thee, komt veel voor als traditionele drank bij de Aziatische bevolking), enzovoorts.

Uitgaande van het hierboven aangehaalde formuleerde ik de omschrijving van de Surinaamse cultuur als volgt en die naar mijn mening naar redelijkheid en billijkheid voldoet aan de omschrijving van de Surinaamse cultuur:

De Surinaamse cultuur is een verzameling van typische en traditionele uitingsvormen uit de verschillende gemeenschappen ofwel van de verschillende samenlevingsvormen in Suriname, die hun eigen karakteristieken en eigenschappen kennen, welke vroeger deel uitmaakten van de verschillende culturen uit de landen van herkomst van de toen naar Suriname gebrachte gemeenschappen en die in Suriname eigen vormen hebben aangenomen. De typische en traditionele elementen uit de verschillende cultuurgroepen zijn van oudsher als onderdeel van de culturele ontwikkelingen in de samenleving geaccepteerd en geïncorporeerd als de culturele uitingsvormingen.

Daarom is de Surinaamse cultuur divers en vormt tezamen met al de verschillende uitingsvormen een eigen Surinaamse cultuur.

Behalve het hierboven aangehaalde worden er tal van andere aspecten, die sec te maken hebben met hun levenswijze doorgaans ook meegenomen in hun dagelijkse activiteiten en dat heeft veel te maken met de onderlinge omgangsvormen, de opvoeding, de zeden en gewoonten en de algehele levenswijze, afhankelijk van de situatie waarin de cultuurgroepen zich (voorheen bevonden) bevinden.

Hierdoor kent elk ‘cultuurprovincie’ een scala van tradities en verhandelingen over een bepaald gebied. Ondanks dat er afstammingen, erfelijke eigenschappen, leefwijze, rechten en plichten van geboorte af of volgens ‘handeling en gedrag’ geheel van elkaar te onderscheiden of bepalend zijn, kan gesteld worden dat de normen en waarden, welke voortvloeien uit het culturele leven als bindende geloofswetten/fundamenten van het geheel der zijn worden aangemerkt.

Volgens de filosofie van het Hinduïsme lijkt het in eerste instantie eenvoudig, maar gaat men het in de ‘breedte’ en in de ‘diepte’ bekijken, bestuderen en analyseren, dan is het zeer ingewikkeld. Terecht heeft Wijlen Dr. J.H. Adhin ooit gezegd: “daar elk mens aan een (geestelijk) groeiproces onderhevig is, heeft het Hinduïsme zoveel mogelijk ruimte voor deze groei gelaten. Het probeert niet de mensen te gieten in een uniform met onveranderlijke wetten en regelingen waar niet van afgeweken mag worden. Maar het geeft een ieder de kans zich te ontwikkelen naar eigen aard en capaciteiten, echter binnen zekere grenzen (cultuur en maatschappij, 1998/drs. H.R. Neijhorst).

Algemeen

Ter verduidelijking van het in eerste gedeelte aangehaalde

Volgen wij de wereldgeschiedenis, dan laat deze ons zien dat alle volkeren op deze aarde een eigen geschiedenis kennen. Dit hangt af van, onder andere de geografische ligging, het klimaat en de tijd waarin ze zich voorheen bevonden (en zich nu bevinden) met de daaruit voortvloeiende leefgewoonten, welke zij zich eigen maakten of eigen gemaakt hebben gedurende hun ontstaan en voortbestaan. De traditie die in culturele uitingen uitmondde, is namelijk mede afhankelijk geweest van tijd en omstandigheden. Afhankelijk hiervan gaf iedere gemeenschap of volk een eigen beschrijving van haar ontstaan en ontwikkeling gerelateerd aan de praktische omstandigheden. De praktijk wordt in deze context ondersteund door het begrip integratie binnen de samenleving.

In de Surinaamse situatie is met de culturele ontwikkeling anders gesteld. Met het behoud van het ‘eigene’ wordt aan de cultuur een ontwikkelingsaspect toegevoegd door middel van integratie en assimilatie. Dit is de praktijk bekeken vanuit de sociale, culturele en het filosofische optiek.

In deze context wordt ook meegenomen de geografische ligging van Suriname op het Zuid-Amerikaans continent; in de Caribische context, de Amerikaanse, Europese, Afrikaanse en de Aziatische invloeden worden ook vanuit een historisch perspectief bekeken.

De Surinaamse cultuur nader bekeken: wilt men de cultuur in Suriname bevorderen, dan is het belangrijk om deze te analyseren en uit te diepen, terwijl de Surinaamse mens bewust gemaakt zal worden van het eigene wat Surinamers aan cultuur en traditie (overgehouden) hebben en kennen als een onderdeel van hun eigen cultureel erfgoed. Dit betekent o.a.: dat, men ‘intern’ de verschillende culturele elementen (geloof hecht) zal gaan analyseren opzoek naar het mythische verleden en de achtergrond filosofie (uitdieping van de culturele waarden en normen). Hierdoor zal mede richting gegeven worden aan de verschillende vormen van ontwikkelingen betreffende de Surinaamse cultuur, de traditie en het aspect van de natievorming. Het zal tevens heel belangrijk worden om te geraken tot de hogere graad bewustwording over natievorming. Het zal dan makkelijker zijn om een bijdrage te leveren voor bewuste en gestuurde ontwikkelingen in het land, waarnaar ook de huidige regering streeft. Deze zal op haar beurt een ander belangrijk voortvloeisel worden, die deel zal gaan uitmaken van de ‘gestuurde’ ontwikkelingen vanuit de basis voor de opvoeding en de bewustwording met als aandachtspunt de eenheid, saamhorigheid, inzicht en ontwikkeling van ons geliefd land (het sociaal, cultureel en filosofisch aspect: de natievorming).

De uitdieping van de culturele normen en waarden zal verder ervoor zorgdragen, dat deze zaken zo goed als mogelijk overgedragen worden aan de anderen. De positieve gedachten, welke hieraan ten grondslag liggen zullen naderhand worden overgenomen en waar nodig samen en met elkaar gedeeld en ernaar geleefd worden.

Gesteld wordt dat de culturele bestanddelen en elementen die van belang zijn voor de verdere vorming van de mens in de positieve zin versterkt worden. Hierdoor kunnen wij tezamen met behoud van het eigene (wat wij moeten koesteren als cultuurgegeven) een volgende stap maken naar de toekomst.

Kortom.

Hoe ongelooflijk het ook mag klinken voor vele wetenschappers, niet-wetenschappers en anderen, het ontstaan van de mens wordt herleid tot de scheppingsperiode van het heelal. Daar ‘lijkt’ alles te zijn ontstaan en begonnen met de openbaring van alles wat er is en nu in relatie staat tot de mens, haar omgeving en de natuur. Binnen de culturele wereld zijn de factoren mens, tijd, ruimte, natuur en situatiegerichte ontwikkeling zeer belangrijk. De basis waarop dit alles geschoeid is en begeleid wordt, is onder ander de levensbeschouwing.

Cultuur is een zeer ruim en omvangrijk gebied en omvat daarin de diversificatie naar verschillende ‘culturele provincies’, welke aan elkaar verweven zijn.

Door deze ontwikkelingen te bewerkstelligen zal de traditie binnen de Surinaamse cultuur echter hetzelfde blijven, terwijl de kleurrijke invulling van het geheel, zich steeds zal gaan aanpassen aan de omstandigheden van de tijd.