Column Jaswina – Aflevering 2: De onteerde vrouw

Op tien maart 2015 zond NPO 2 de spraakmakende in India verboden documentaire India’s Daughter uit. De documentaire ging over de brute groepsverkrachting van Jyoty Singh, een 23 jarige studente in Delhi, in een rijdende bus waar ze op een avond na een bioscoopbezoek met een vriend in was gestapt. De documentaire zette mij weer aan het denken over dit onderwerp. Want deze zaak en de documentaire heeft over de positie van de vrouw veel stof doen opwaaien, niet alleen in India, maar ook binnen de Hindostaanse gemeenschap in Nederland. Vrouwen roepen om gelijkwaardig- en rechtvaardigheid. Petities doen de ronde, voorlichtingfilmpjes doen via social media ronde, en worden flink bekeken en geliked.

hamara dil aapke paas haiMaar het verschijnsel verkrachting is vaker aan de orde gesteld in Bollywoodfilms. Veel van die films laten zien dat als vrouwelijke personages kunnen kiezen tussen de dood en verkracht worden, zij meestal voor het eerste kiezen. Een keuze dus om hun eer te bewaren. In afwijking van dit algemene beeld verschenen in de jaren ’90 twee films die een ander uitkomst van verkrachting lieten zien. Namelijk dat naast zelfmoord ook trouwen met de dader een oplossing is om te ontkomen aan het stigma dat kleeft aan verkrachting. De eerste film was Benaam Badsha, een film waarin een mooi jong meisje wordt verkracht. Het meisje wordt verliefd op de verkrachter, wil zijn leven beteren en met hem trouwen. De andere film is Tejaswini waarin de zoon van een rijke politicus moet trouwen met het meisje dat hij heeft verkracht. Hij haat haar daarom, maar zij doet er alles aan om zijn liefde te winnen. De film Tejaswini werd een grote hit in India. Beiden films lieten zien dat trouwen met de dader een manier is om de eer van de vrouw en de familie te herstellen, dus dat de gevolgen van verkrachtingszaken kunnen worden geneutraliseerd.

In 2000 verscheen de film Hamare dil aap ke paas hai dat een andere uitkomst laat zien. In deze film treedt een meisje als getuige op in een gewelddelict-zaak. De dader verdwijnt door haar getuigenis achter de tralies. Als vergelding voor deze moedige daad wordt ze verkracht door een broer van de dader. Zij gaat na de verkrachting naar huis, maar wordt door haar familie sociaal dood verklaard en verbannen, omdat het hele gezin zou leiden onder het stigma van de verkrachting. Wie zal nog met haar zusje willen trouwen, bijvoorbeeld? Ze gaat weg en krijgt onderdak bij een vriendelijke man die zij vlak voor haar verkrachting had leren kennen. Hij houdt van haar, draagt haar op handen, beschermt haar en wil met haar trouwen. Maar zij vindt dat hij beter verdient, iemand die nog haar eer heeft. Uiteindelijk trouwt ze toch met hem en vindt weer geluk in het leven. Hamare dil aap ke paas hai is een zeldzame film waarin de onteerde vrouw vereerd en beschermd wordt.

De Bollywoodfilms laten een aantal aspecten zien in Indiase verkrachtingszaken . Ten eerste, er kleeft een groot stigma aan verkrachting dat niet de dader treft, maar het slachtoffer. Ten tweede, de verkrachters komen niet altijd weg met hun misdaden: zij moeten de gevolgen van hun daad neutraliseren door bijvoorbeeld te trouwen. Niet de verkrachting staat centraal, maar de gevolgen van die handeling. Ten derde: voor slachtoffers is er geen begrip, steun en begeleiding. Ze heeft weinig tot geen rechten. Kiezen tussen de dood of trouwen met de dader zijn ‘oplossingsmodellen’ in de Indiase samenleving en worden geprefereerd boven het leven met het verkrachtingsstigma . Hoewel het “slechts” films zijn, belichten de regisseurs een bepaalde mindset van de Indiase samenleving. Een mindset die binnen de Indiase samenleving gelukkig steeds meer verzet en woede oproept, vooral van vrouwen. In de films veroorzaken mannen het probleem en lossen die ook op. Maar in het nieuws rondom deze kwestie valt op dat mannen nauwelijks voorkomen. Geeft dat niet te denken?