Op 24 september 2017 is Janey Tetary na 133 jaar opgestaan. Op de plek waar onlangs nog George Henry Barnet Lyon stond heeft de onderdrukker plaats gemaakt voor de verzetsheld.

Tetary was de leider van de opstand op plantage Zorg en Hoop in 1884 en werd op advies van Barnet Lyon vermoord om de opstand neer te slaan. Toch stond er al meer dan een eeuw een borstbeeld van hem in Paramaribo op de Grote Combéweg. De geschiedenis is altijd beschreven door de ogen van de kolonisator, waarin hij tot held is benoemd. Maar uit de archieven bestudeerd door onder andere historicus Dr. Drs. Radjinder Bhagwanbali blijkt dat Barnet Lyon een schurk was die verantwoordelijk was voor de dood zeven Hindostaanse contractarbeiders, onder wie Tetary.

In zijn boek “Tetary – de koppige. Het verzet van Hindoestanen tegen het Indentured Labour System in Suriname, 1873-1916” oppert hij het idee om een standbeeld voor Tetary te realiseren, zodat iedereen weet wat haar bijdrage is geweest aan de geschiedenis. Het idee is opgepakt door Comité Tetary Moet Opstaan, een groep vrijwilligers betrokken bij het Sarnámihuis in Nederland en de Culturele Unie Suriname in Suriname. Na een maandenlange campagne van educatie activiteiten, draagvlakontwikkeling en een geldinzamelingsactie is het op 24 september eindelijk zover. Een week voor de onthulling is het borstbeeld van Barnet Lyon verwijderd om plaats te maken voor de Hindostaanse verzetsheld.

De ceremonie om het standbeeld voor Tetary te onthullen wordt geleid door Kajal Tahdil, die in de documentaire over Tetary het hoofdpersonage vertolkte. Ze verzoekt de ceremonie te beginnen met een minuut stilte voor alle verzetsstrijders die in de periode van contractarbeid zijn gevallen. Met gebeden uitgevoerd door een pandit en een moelfie werd vervolgens op spirituele wijze eer betoond aan onze voorouders.

Daarna volgden toespraken van de betrokken partijen die actief hadden gewerkt aan de onthulling van het standbeeld. Pravini Baboeram sprak namens het Sarnámihuis over de betekenis van Tetary voor mensen in de Surinaamse diaspora en de activiteiten die zijn ondernomen om geld in te zamelen. Ook noemde zij de donateurs en supporters die hadden bijgedragen aan de geldinzamelingsactie. Aniel Manurat sprak namens de Culturele Unie Suriname over het leven van Tetary en haar bijdrage aan de emancipatie en strijd van contactarbeiders in Suriname. Vice president van Suriname, Ashwin Adhin, sprak over hoe de onthulling van het standbeeld een belangrijke stap is in dekolonisatie van de geest.

Na de toespraak van de vicepresident volgt dan eindelijk de onthulling van het standbeeld, dat door George Ramjiawansingh is vervaardigd. Het standbeeld gaat gepaard met een plakkaat waarop het verhaal van Tetary is toegelicht. Comité Tetary Moet Opstaan heeft haar doel bereikt en dankt iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt.