Naar aanleiding van de 100ste verjaardag van Jagernath Lachmon hield  prof. Dr. Ruben Gowricharn op 25 september 2016 een lezing in Amsterdam. De kern van de lezing was de vraag wat de politieke nalatenschap van Lachmon is voor Hindostanen, voor Suriname en voor de politiek in het algemeen. De heer Gowricharn beantwoordde de vragen door eerst het theoretisch concept ‘plurale samenleving’ te behandelen. Hij betoogde dat Hindostanen in de politiek van de meeste plurale samenlevingen een zelfverkozen tweederangspositie innamen. Deze positie verklaarde hij met het begrip etnische habitus, een serie kenmerken waarmee Hindostanen zou onderscheiden van andere etnische groepen. De habitus van de Hindostanen omschrijft de heer Gowricharn als volgt:  het vermijden van conflict, buigzaamheid, inschikkelijkheid, het incasseren van tegenslag (ook als die onverdiend is), en een geneigdheid tot het sluiten van compromissen.

Een habitus is een geneigdheid, een predispositie. Deze Hindostaanse habitus vond hij ook terug in het leiderschap van Lachmon. Overigens benadrukte professor Gowricharn dat nationalisme ook een etniciteit is en nationalisten alle kenmerken vertonen van een “gewone” etnische groep. Dit komt tot uiting in de onderlinge banden, inclusief huwelijken, de geslotenheid naar andere groepen toe, en een bindende groepsideologie die vaak samenvalt met een partij-ideologie.

Door hun habitus konden Hindostanen in twee vormen moeiteloos op achterstand worden gezet. De eerste is de ontbinding van de sociale cohesie van de gemeenschap. Steeds meer Hindostanen verlaten de eigen groep. Indicatoren van deze langzame ontbinding van de Hindostaanse gemeenschap zijn het groeiend aantal gemende huwelijken, de inruil in het dagelijks leven van het Sarnámi voor het sranan tongo, het groeiend aantal Hindostanen dat stemt op de NDP of lid is van deze partij, en meer in het algemeen een algemene leefcultuur waarin Hindostaanse elementen steeds minder vaak voorkomen. De andere achterstand heeft betrekking op het kiesstelsel. Dat is zodanig gecomponeerd dat districten waar Creolen en Marrons wonen met minder stemmen aan een zetel komen dan districten waar vooral Hindostanen wonen. Dat heeft zich herhaaldelijk gewroken, vooral tijdens verkiezingen. Maar hij wees erop dat het Hindostaanse politiek leiderschap zich niet druk heeft gemaakt om deze gestage aftakeling van haar machtspositie.

Het leiderschap van Lachmon vergelijkt de heer Gowricharn met de leiders  van Trinidad ( Rudranath Capildeo en Guyana ( Chedie Jagan)  omdat de samenlevingen grote overeenkomsten vertonen. Een opvallende overeenkomst was dat alle drie leiders waren getrouwd met een niet-hindostaanse vrouw.  Alle drie waren sterk verwesterd of vercreoliseerd. Misschien was dit noodzakelijk om een netwerk te creëren met de top van de andere politieke partijen om zo betrokken te raken bij ’s-Lands bestuur. Evenals de leiders van Trinidad en Guyana stond ook Lachmon voor de noodzaak om een emancipatiestrijd te voeren, maar hij miste de strijdvaardigheid en de felle oppositionele opstelling die zijn collega’s in de regio bezaten. Deze opstelling werkt volgens de heer Gowricharn door naar de leiders van de huidige VHP. Ook de riet-halm ideologie, ingegeven door bangheid van Lachmon voor de creolen vindt geen rechtvaardiging in de ogen van de heer Gowricharn. Er was immers geen storm, waarom moet je dan gaan liggen? Op elk podium in Suriname verkondigde Lachmon ook de Ahimsa filosofie van Mahatma Gandhi. In tegenstelling tot Lachmon, was Gandhi geen bangerik, maar strijdbaar, hij mobiliseerde massa’s en stond in de frontlinie van de onafhankelijkheidsstrijd.

Klik hier om de uitgebreide versie van deze boeiende lezing te downloaden op.