Ik wist niet dat ik er één had. Maar nadat ik mijn vriend Ranjit vertelde over mijn muzikaal avontuur in Mumbai, zei hij droogjes “Zo, dat kan van je Bucket List af”. U weet wel zo’n lijst met honderd dingen die je gedaan moet hebben voordat je richting “parlok”, de andere wereld, gaat. Maar wat wil het geval. Ranjit is een Mohamed Rafi bhakt. Hij stuurt elke dag een lied van Rafi met als onderschrift “Mohamed Rafi is GOD”. En God is onvervangbaar zegt hij altijd.
Zo stuurde hij mij drie links van YouTube van het liedje “na ja kahi ab na ja” . Als eerste het origineel van Mohamed Rafi. Vervolgens het zelfde nummer gezongen door Javed Ali, die toch een geweldige zanger is en de derde gezongen Sonu Nigham. Ja, wat moet ik over hem zeggen? Ik doe een dringend beroep op u om naar alle de drie versies te luisteren. U zult echt tot de conclusie komen dat het totaal geen vergelijk is? Het is net alsof je het voetballend vermogen van Messi gaat vergeleken met die van mij. Ik kom in zelfs in top vorm nog geen lantaarnpaal voorbij, dan begrijpt u het wel. Maar oordeelt u zelf. Mijn muzikale kennis is overigens maar matig. In Suriname, op Kwatta, was de radio de hele dag afgestemd op Radhika en in de jaren ’70 in Nederland waren er ook geen radiostations zoals nu. Naar muziek luisteren, begrijpen en analyseren was er niet bij. Op Kwatta was iedereen bezig met de landbouw en veeteelt. Wij hadden meer dan tien koeien die elke dag gemolken moest worden. En de landbouw, die kent geen pauzes. Overigens op Kwatta was er een totale afwezigheid van kunst en cultuur. Er waren geen baithak gáná groepen of nátak gezelschappen. Geen tijd voor frivoliteiten. Je zou de Kwatta mentaliteit kunnen vergelijken met de Rotterdamse: niet kletsen maar poetsen.
Mijn eerste echte kennismaking met muziek was toen ik in 1974 in Rotterdam kennis maakte met Siegfried Mangal. Ons vriendschap is nog steeds vitaal. Zijn broer Remi, is een beroemde tabla speler in Nederland. Ik werd met gemak opgenomen in die lieve en tegelijkertijd muzikale familie. Zijn vader was ook een befaamde harmuniá speler van onder andere Oranjeband. Hij leerde mij om naar muziek te luisteren en om de essentie te begrijpen. Het eerste liedje dat hij voor mij neuriede was “hai dhan suhagan woh jisne bharat ko Tulsidas diya”. Ook gezongen door Mohamed Rafi.
Maar toen ik naar de versie van Javed Ali luisterde werd mijn aandacht getrokken door de muzikanten die hem begeleide. Het was de Hemantkumar Musical Group. Uit nader onderzoek bleek dat het een groep is, een Orchestra, van meer dan vijftig muzikanten. Ik kreeg gelijk een “wow” gevoel. Zestien strijkers, houtblazers ( básuri), koperblazers en slagwerk onder andere zes dholaks en drie tabla. Ik zei tegen degene die ik lief heb “Ik zou dit nou graag een keer willen meemaken. “Nou dan gaan we toch” zei ze droogjes. Een mooiere aansporing tot actie had ik niet kunnen krijgen. Een paar weken later bezocht ik hun website en zag dat ze op 20 november jl. een voorstelling zouden hebben in Mumbai met als thema duetten van Asha Bhosle. Door de jaren heen heb ik mij een mentaliteit aangemeten van “jab lohá garam hai tab hathowri már dé” ( je moet het ijzer smeden als het heet is). Mijn dost Humphrey was tot voor kort nooit naar India geweest. Hij had grote reserves, maar als de mogelijkheid zich voordeed zou hij een voorzichtige poging wagen. Twee weken later zaten wij in een hotel aan de Marine Drive in Mumbai. De kaartjes van het concert had ik laten kopen door Erco Reizen in Rotterdam. Het concert was in het prachtige Shanmukhananda Auditorium. Te midden van de Indiase hectiek straalde het auditorium muzikale grandeur en luister uit. Toen ik het gebouw binnenstapte ontdekte ik bij mezelf een vreemde gewaarwording. Een feest van herkenning, vertrouwd, bekendheid met de diverse muzikale grootheden die aan de muren hingen. En dat heb ik nou niet met Bach, Mozart, Jim Morisson, ABBA of zelfs met Beyonce. En dan kom je toch weer uit op het weerbarstige materie van de identiteit. Zou er nou werkelijk zo iets zijn als een kern identiteit?
De muziek was geweldig en ik heb veel kippenvel momenten beleefd. Mijn herinneringen met muziek is altijd Kwatta. Ik reisde vanuit Nederland naar India en de muziek voerde mij terug naar Suriname. De cirkel was rond.
Ik wens u allen alvast ek pyár, khusbhari aur tandrust nawá sál toe.