Inmiddels is de zomer aangebroken. Begin juni heb ik voor het eerst temperaturen boven de 30 graden ervaren in Luxemburg-stad. Voor de meeste collega’s om mij heen was het de eerste keer dit jaar dat ze gebruik gemaakt hebben van hun buitenzwembad in de achtertuin. En nu eind juni zitten we weer in een tropische week waarbij de kwik oploopt tot 38 graden. Ik zal in deze column ingaan op de verschillende vormen van cultuur en de sferen daarbij.

Begin juni was er het zomerfeest met een BBQ van de Nederlandse Vereniging Luxemburg (NVL) op een Nederlandse camping (de Birkelt) in het dorpje Larochette. Het was een mooie rit om naar de camping te rijden. Eenmaal daar aangekomen, kreeg je direct het gevoel van vakantie. Het mooie weer en de groene natuur om je heen in de bergen zorgden voor een ontspannen en aangenaam gevoel. Het BBQ feest was goed georganiseerd. De kinderen werden van begin tot het eind vermaakt door een animeerteam. Ze begonnen met schminken, vervolgens hadden ze een speurtocht, daarna hebben de kinderen gegeten en heerlijk gezwommen. Wie nog energie had, kon ook nog dansen. Bij afscheid kregen de kindjes een voetbal mee als cadeau. Mijn dochter had een geweldige tijd, ook omdat er veel klasgenootjes aanwezig waren. Wat snel opvalt, is het publiek op dit feest. De meeste Nederlanders op het feest zijn werkzaam in de bankenwereld, accountancy, EU instellingen en de Europese school. De mannen en vrouwen waren bijna allemaal hetzelfde gekleed. De mannen hadden een polo aan met een korte broek en een zonnebril. De vrouwen hadden allemaal een jurkje aan en qua beschrijving zou je kunnen zeggen: typisch Gooische vrouwen. De sfeer was prima en ik heb nieuwe mensen leren kennen en amusante gesprekken gevoerd. Het feest had zich ook ergens in het Gooi kunnen afspelen op deze mooie zomerse dag, maar vanwege de werkzaamheden nu in Luxemburg.

Op het werk bij het Hof blijkt dat je als Nederlander sneller aansluiting hebt met mensen die afkomstig zijn uit de Angelsaksische landen. Qua cultuur en mentaliteit lijken we meer op elkaar dan op de Zuid-Europeanen en de Oost-Europeanen. Wij Nederlanders hebben meer de directheid en openheid en zijn minder formeel. Dat is anders dan in de heersende Franse cultuur hier bij het Hof. Die kun je omschrijven als minder direct, vriendelijk, stijlvol, formeel en het sterke belang van hiërarchie. In de uitspraken herken je de Franse stijl terug: langere uitspraken met mooie overwegingen en via verschillende argumenten toewerken naar de conclusie. In Nederland zijn we korter en bondiger in onze uitspraken om te komen tot de conclusie in een zaak. Herkenbaar zijn de grappen over de Belgen; het zijn niet alleen de Nederlanders die dat doen, ook de Luxemburgers en de Fransen. Een bekende grap gaat over de slechte wegen in België. Als je de grens vanuit Luxemburg naar België passeert dan zie je net over de grens bij Arlon een grote Ikea staan als het herkenningspunt dat je Belgische grens hebt gepasseerd. Maar je hoeft niet perse te zoeken naar de Ikea om te weten dat je in België bent. Zodra je België binnenrijdt, voel je in je auto direct dat de weg slecht is en dan weet je het zeker: je zit in België.

Op 12 juni heb ik een werkbezoek bijgewoond tussen de persvoorlichters van het Hof van Justitie en de Raad van State. Nuttig om de overeenkomsten en verschillen te zien. Voor persvoorlichters moet een persbericht over een uitspraak kort en helder zijn. Het moet begrijpelijk zijn voor het grote publiek. Maar een samenvatting van de betrokken rechters en juristen levert altijd veel nuances op met allerlei mitsen en maren. Bekend gedrag van juristen en juridisch gezien misschien wel juist, maar niet bij een persbericht. Deze moet juist kort en helder zijn en daar zit dan wel eens spanning tussen de persvoorlichters en de juristen. Opvallend is dat Nederland op de tweede plaats staat qua aantal prejudiciële vragen aan het Hof. De Nederlandse rechters zijn actief om vragen te stellen aan het Hof over de uitleg van het EU recht. Dat is een goede zaak. En in de loop der jaren zaten door ook wel spectaculaire zaken tussen rond het thema: sex, drugs en rock & roll. Een voorbeeld uit het verleden: de toegangsweigering tot coffeeshops aan niet Nederlanders in Maastricht om drugstoerisme tegen te gaan. Een andere lopende zaak bij het Hof is de zaak over Britt Dekker. In deze zaak is het de vraag of de website geenstijl.nl de auteursrechten van Playboy en Britt Dekker heeft geschonden toen haar naaktfoto’s werden geplaatst op internet voordat de Playboy was verschenen. Dat is wat anders dan een saaie zaak waar ik nu mee bezig ben rond de vrijstelling van BTW bij een schip.

Tijdens het werkbezoek was er een lunch in het besloten deel bij het Hof. In dit deel van het gebouw zijn verschillende zalen waarbij je in een besloten ruimte met een groep in een rustige privésfeer kunt lunchen. Er is per kamer een bediende aanwezig die de lunch serveert. Gebruikelijk is een goede driegangenmenu. In dit besloten deel heerst de Engelse (elitaire) clubsfeer met het verschil dat de drank tijdens de lunch wijn is. Het is alleen bij speciale gelegenheden dat deze ruimtes worden gebruikt. Het went makkelijk om in deze luxe sfeer je weg te vinden. Je realiseert je wel dat je bevoorrecht bent.

Op maandag 15 juni heb ik samen met hoogleraar Andre Klip onderwijs gegeven op de Universiteit van Maastricht aan een groep rechters en advocaten over de ongewenste vreemdeling in het strafrecht. De strafsector moet nog echt wennen aan de nieuwe Europese regels die gelden. Met betrekking tot de reistijd, was ik vanuit Luxemburg sneller in Maastricht dan vanuit Den Haag. Dit geeft ook wel de bijzondere positie aan van Maastricht. Het ligt dichter bij de EU instellingen dan Den Haag. En ook de cultuur is niet typisch Nederlands, maar eerder Bourgondisch. Na afloop van het college hebben de docenten met elkaar gedineerd. We dineerden in een kwalitatief goed restaurant en dat zat helemaal vol op een maandagavond. Ik kreeg mee dat uit eten heel belangrijk is in Maastricht en dat er ook veel geld wordt uitgegeven aan mooie kleding.

Op dinsdag 23 juni was het nationale feestdag in Luxemburg. Het is te vergelijken met Koningsdag in Nederland, alleen hebben ze hier een hertog in plaats van een koning. Helaas was de maandagavond, avond van het grootse vuurwerk, regenachtig en viel het feest letterlijk in het water. Dinsdag ben ik met mijn ouders en mijn dochter de stad ingetrokken. Een prima gemoedelijke sfeer op deze feestdag met allerlei kraampjes en podia.

In één van de weekenden ben ik nog in Nederland geweest. Op een zaterdag ben ik nog naar een Hindoestaanse bruiloft geweest. Natuurlijk veel pracht en praal met veel herkenningspunten als het gaat om de sfeer, het eten en de muziek. Het eten is wel altijd hetzelfde. Jammer genoeg geen veranderingen terwijl de Indiase keuken genoeg variaties kent rond vegetarische gerechten en we inmiddels toch ook een evolutie doormaken in Nederland.

Samenvattend, de maand juni was een maand waar ik op veel plekken ben geweest. De bijeenkomsten waren verschillend qua cultuur en sfeerbeleving: van het idyllische dorpje Larochette met Gooische ondertoon, de formele (elitaire) sfeer op het Hof van Justitie, de gemoedelijke sfeer op de nationale feestdag in Luxemburg-stad, de uitbundige hindoestaanse trouwerij in Den Haag, het Bourgondische Maastricht. Ik kan niet kan zeggen waar ik mij het meest thuis heb gevoeld. Eerlijk gezegd heb ik mij op al deze plekken wel prima vermaakt en kan ik mij op deze plekken handhaven.