Bespiegelingen van filosoof en kunstenares Farida Nabibaks
Mijn naam is Farida Nabibaks en ooit heb ik in Faya, tot nu toe de enige musical met Suriname als onderwerp, de rol van Indra, het Hindostaanse meisje mogen spelen. In het echt is mijn identiteit wat complexer: ik heb een Hindostaanse vader en een Creoolse moeder.

Aan de hand van de festiviteiten dit jaar, wil ik één en ander met u delen.

Dit jaar is een belangrijk jaar voor Nederland, en het gedenken van de erfenis van haar koloniale geschiedenis. In 2013 vieren we dat het 150 jaar geleden is dat de slavernij in Suriname werd afgeschaft. En, ook is het 140 jaar geleden dat Nederland de migratie van Hindostaanse contractarbeiders uit India naar Suriname startte. Dubbelfeest dus. Maar ook dubbel geleden leed.

Vanwege mijn achtergrond als ‘dubbelbloedje’ met een oorsprong in deze beide culturen, de Creoolse – afstammend van de gewezen slaven – en de Hindostaanse, die zich vanaf 1873 in Suriname heeft kunnen wortelen, raakt dit mij persoonlijk. Deze dubbele identiteit is niet altijd makkelijk geweest. Na een leven van zoeken, ontkennen, afstoten en wel of niet met cultu(u)r(en) bezig zijn, heb ik nu kunnen accepteren dat ik beiden in mij draag. Hoe zou ik nl trots op mijzelf kunnen zijn, terwijl ik afstam van diegenen die ontmenselijkt werden en waarvan de waardigheid was afgenomen? Voor beide culturen was dit het geval in de vroegere Westerse samenleving, waar Suriname, als kolonie van Nederland, deel van uitmaakte. Dit feit maakte, dat ik me – overigens onbewust – niet thuis voelde in een wereld die vijandig leek en waarin ik schijnbaar niet mee telde. Hoe kon ik iemand van waarde zijn met dit verleden, wat kan ik nu helemaal betekenen in de wereld als mijn voorouders onmachtig zijn geweest? Onderzoek van ontwikkelingspsycholoog Colwyn Trevarthen aan de Universiteit van Edinburgh wijst juist uit dat het belangrijk is dat een kind zich ‘thuis voelt’ in de wereld, beginnend bij de familie en de gemeenschap waar het deel van uit maakt. Het is van belang om zich geborgen te weten, ook voor de eigen identiteit, om uiteindelijk een goede schakel te zijn in de ketting van de samenleving. Vragen als: ‘wie ben ik?’ en ‘waar kom ik vandaan?’, zijn voor iedereen van belang. Maar in mijn geval vroeg ik me ook af wat bij me hoort. Opgroeiend bij mijn moeder, bij één cultuur, maakte dat ik altijd een onbestemd gevoel van gemis bij me droeg, ondanks de goede zorgen van mijn omgeving. Pas toen ik de familie (en cultuur) van mijn vader leerde kennen en dat deel van mijzelf aandacht kreeg, voelde ik me helemaal ‘thuis’, alsof ik écht ergens bij hoorde in de wereld.

Ook Het Sarnamihuis biedt mensen zo’n plek om zich thuis te voelen. En hopelijk zal het nog lang zo’n plek kunnen blijven, ondanks de economisch moeilijke tijden waar we nu doorheen gaan.

Laten we weten wie we zelf zijn, wat onze kracht is en waar we nog kunnen groeien, en vandaar uit anderen de hand reiken. Ik mag heel trots zijn op de dubbele Surinaamse cultuur waar ik vandaan kom. Die vroegere harde tijden heeft doorstaan en die nu, met alle talenten binnen deze culturen, los kan komen van de mentale koloniale patronen die we heel lang met ons hebben meegedragen.

Ik wens dat we uiteindelijk, als de lotusbloem, die, als toonbeeld van schoonheid toch alleen vanuit de modder groeit, het mooiste in ons kunnen laten ontspringen om de wereld voor iedereen een betere plek te maken.

Een goed 2013 toegewenst en een mooie viering van het dubbel feest!

Farida Nabibaks
‘Farida Nabibaks (www.frescoart.nl) is ook filosoof en momenteel bezig aan een nieuwe muziektheaterproductie “Bewogen weerspiegeling”. Dit is vanaf sept 2013 in de Nederlandse theaters te zien