Op 17 januari 2022 is Gharietje Choenni overleden na een intensieve strijd tegen kanker. Sitla Bonoo herinnert haar als een bijzondere strijdbare vrouw. Sandew Hira heeft haar een brief geschreven op 8 september 2021. Sitla en Dew hoopten nog dat Gharietje het zou halen en ze samen bij een etentje oude herinneringen met elkaar zouden delen. Dat is ze niet helaas niet gegund.
Carla Bakboord heeft in De Ware Tijd een In Memoriam over Gharietje gepubliceerd.
Ter herinnering aan Gharietje Choenni
Vandaag kregen we het bericht dat Gharietje op maandag 17 januari om 8.15 uur is overleden.
De jaren 80 waren de jaren waarin de vrouwenbeweging zich roerde. Vrouwen van kleur die actief waren in de vrouwenbeweging kwamen elkaar vrij snel tegen. Ik ontmoette je bij de aktiviteiten van het Jumpa Rajguru Kollektief, en het werk dat je met vrouwen deed vanuit Volkshogeschool Drakenburgh. Als emancipatiewerkster organiseerde ik vrouwen die in de beginjaren vlak voor de onafhankelijkheid van Suriname in Den Haag neerstreken en in Nederland niet meer konden omgaan met de traditionele rolpatronen in de (Surinaams) Hindostaanse gemeenschap. Het resultaat was de oprichting van de vrouwenkrant Ashanti die mede stem gaf aan de vrouwen van kleur in de beweging Je was de drijvende kracht achter die krant die in september 1980 het licht zag. Net als de krant was je autonoom en onafhankelijk. In de vrouwenpraatgroep analyseerden we vanuit onze eigen ervaringen de machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen. Als geen andere Hindostaanse vrouw in die tijd vertaalde je en beeldde je die onderdrukkingsmechanismen uit in drama, zang, gedichten en lezingen.
Je schreef het toneelstuk “en dan ineens zochten ze een man voor je…”. Wat hebben we gelachen bij de repetities, bij het maken van de krant, bij de voorbereidingen voor de anti-kernwapen-demonstraties waarin we meeliepen. Je was onvermoeibaar.
In 2019 hadden we weer kontakt. Je wilde me interviewen voor een artikel dat je schreef voor de bundel Sarnámi Sanskirti. In april 2020 appte ik je dat een nieuwe generatie jonge vrouwen de krant Ashanti hadden ontdekt in het Archief van de vrouwenbeweging. Hele jaargangen lagen er. Er moest een podcast komen over de geschiedenis van de krant. Jij was natuurlijk de aangewezen persoon daarvoor. Maar je zei : “ik vertrek naar Goa, als ik terug kom hebben we weer kontakt”.
Toen je terugkwam zei je via de app: ik heb geen stem, en ben 5 kg afgevallen. Ik ga naar de dokter. En dan zei je steeds vaker : “ik heb weinig energie”.
Op 25 juli zegt je dat er longkanker is vastgesteld en dat Carla gaat overkomen om voor je te zorgen. Ik was helemaal van slag en je stuurde me appjes van nichtjes die optimistisch waren. Jij zei: “Je moet niet zo van slag zijn.” (“Het zal een zware tijd zijn maar god gives the toughest battles to his best soldiers).
Aan je lijden is nu een eind gekomen. Je hebt gestreden tot je niet meer kon.
We rouwen om je.
Goede reis, vaarwel. In onze herinnering zal je voortleven als een strijdster voor vrouwenrechten.
Aurat Djagho , Oemo Opo we zullen dat voortdragen ter ere van jou en al die strijdsters die het voorbeeld hebben gegeven.
Sitla Bonoo
Brief van Sandew Hira aan Gharietje Choenni
Den Haag, 8 september 2021
Lieve Gharietje,
Sitla heeft me op de hoogte gehouden van jullie communicatie sinds Pravini het initiatief genomen heeft om Ashanti onder de aandacht te brengen van een nieuwe generatie activisten. Ik was geschokt om te horen hoe ziek je bent geworden.
Ik denk met veel liefde terug aan de tijd dat we zo intensief met elkaar samen streden voor een betere wereld. Dag en nacht waren we bezig met iets: een krant maken, scholingsbijeenkomsten organiseren, demonstraties voorbereiden, op de markt colporteren en God weet wat nog meer. We hebben gelachen en gehuild, we waren blij en verdrietig, we keken naar elkaar om. Soms maakten we ruzie, maar altijd stonden we klaar voor elkaar. Al die jaren ben je steeds een lieve, zorgzame en inspirerende zuster voor me geweest.
Iedere sociale beweging maakt perioden van op- en neergang mee. Activisten komen bij elkaar en gaan weer uit elkaar, vaak zonder afscheid te nemen. We zijn onze eigen weg opgegaan, maar je bent altijd in mijn hart gebleven.
De strijd die je nu voert is een moeilijke en eenzame strijd. Maar ik ben ervan overtuigd dat, zo sterk als je altijd geweest bent, je nu ook sterk genoeg zal zijn om deze strijd te winnen. Ik verheug me om je straks samen met Sitla mee uit eten te nemen en je een stevige brasa te geven om je overwinning te vieren.
Veel sterkte
Liefs
Dew