In 1967 publiceerde dr. Martin Luther King het boek Where do we go from here? Dat is een vraag die me al enige tijd bezighoudt. Niet alleen binnen mijn werk als Diversiteit en Inclusie Adviseur, maar ook als moeder en als maker. De afgelopen twee weken hebben in het teken gestaan van awareness richting Antiracisme, zo was het de week tegen racisme van 15-21 maart, 21 maart was het de internationale dag tegen racisme (inclusief een heuse antiracisme kennistest op de nationale tv) en van 22-28 maart was het European Action Week Against Racism. Verder waren er natuurlijk de verkiezingsuitslagen, komen we nog bij van het nieuws dat er geen strafrechtelijk onderzoek komt naar de toeslagenaffaire, worden Rotterdamse politieagenten niet halt geroepen naar aanleiding van hun duidelijk racistische uitspraken, is er een leraar die bijzondere denkbeelden er op nahoud, moet Wijnaldum toch nog eens het belang aankaarten van het voor jezelf opkomen en antiracisme daarbinnen en ga zo maar door.

Links Rechts

Er is veel aan de hand in Nederland, maar goed dat is op zich zelf niet nieuw. Wat is bovendien veel en wat is er dan aan de hand en waar doel ik dan eigenlijk op. Aan de ene kant refereer ik naar het politieke kader dat zich een dezer dagen zal onthullen en natuurlijk de verrechtsing die al enige jaren aan de hand is. Misschien wel een duidelijk begin toen Frits Bolkestein refereerde naar het migratie beleid met ‘lef’ aan te willen pakken. Sheila Sitalsing schreef laatst, wat ook al jaren duidelijk te zien is, dat het links van nu, het duidelijke rechts van vroeger betoogt. Als men de partijprogramma’s van Jan Maat (CD) naast de partijprogramma’s van GroenLinks zou zetten, dan zou er weinig verschil te ontdekken zijn. Ik ben geen politica en ook geen politicoloog en toch, als ik dit kan opmerken dan zal het vast door andere niet ingewijden ook wel te constateren zijn.

Progressief, niet?!

We zijn als land dat vooral internationaal gezien bekend staat om haar progressiviteit behoorlijk rechts ‘geworden.’ Ik schrijf geworden met aanhalingstekens, want dat is denk ik niet helemaal waar. Als je namelijk je in de marges van de samenleving begeeft dan is dat altijd wel zo gevoeld. Ook de progressiviteit zou je in twijfel kunnen trekken als het om de met name conservatieve en minder Randstedelijke omgeving gaat. Juist de Randstedelijke omgeving geeft een wat vertekend en verkokert beeld, niet alleen van het politieke klimaat, maar ook van de vooronderstelde progressiviteit. Er heerst een algemene notie dat alle Nederlanders positief staan tegenover LHBTQpan+, all inclusive is wanneer het mensen met een mentale of fysieke uitdaging betreft en dan heb ik al helemaal nog niet over kleur, opleidingsniveau en klasse. We lijken op internationale schaal misschien wel progressief wanneer het wet- en regelgeving betreft (euthanasiewet, abortuswet, homohuwelijk, gedoogbeleid op gebied van drugs en prostitutie etc.), maar op samenlevingsniveau bewijzen we dat dat juist wel meevalt. Dit beeld wekt een soort grootheidswaanzin op waarbij een deel van de bevolking zich helemaal niet afvraagt waar we naar toe gaan, want we zijn er toch al. We zijn al open, ‘tolerant’, we zijn al welkom, waarderend en we leveren al zoveel in. We hebben ons met z’n allen een verkeerd en vertekend beeld aangemeten. Wellicht dat het daarom zo tegenvalt aan alle kanten.

Het gaat en dat valt niet te ontkennen

Hoe nu verder dat is de ham vraag. Ik wil niet alleen maar rooskleurig zijn en toch wil ik ook beschrijven welke processen er tegelijkertijd een rol spelen. Er zijn binnen het hoger onderwijs talloze programma’s die zich bezigen met het inclusiever maken van de hoger onderwijs omgeving; dit rijkt van inclusief lesgeven tot het dekoloniseren van het curriculum, leerkrachten in het basisonderwijs kunnen een extra opleiding volgen om zich bij te scholen over diversiteit en inclusie, er zijn initiatieven die zich bezigen met antiracisme, educatie op dit gebied en andere soortige awareness programma’s. Hierbij valt onder andere te denken aan Nederland wordt Beter, The Black Archieves, BLM-nationaal en lokaal, ArtforBLM,  Withuiswerk, er zijn documentaires beschikbaar zoals The Uprising, Het Rijksmuseum en de Slavernij, podcasts die informatief zijn zoals Bontewas, Code &, Diversity in Check en binnenkort ook de podcast Zeg maar gewoon wit. Er wordt een breed instrumentarium ontwikkelt om verder te komen met inclusie, denk aan de taalwijzer die laatst is gepresenteerd door Mounir Samuel, of tips over het inclusiever maken van digitale teksten, de gebarentolken bij het journaal en gebaren tolken die steeds vaker worden ingezet bij allerlei events, MS-teams en Zoom hebben de functie tot live captioning etc. In de sportwereld staan basketballers schouder aan schouder om racisme aan te kaarten, zo ook in de voetballerij, er worden zelfs wedstrijden voor gestaakt, bij de KNVB en de NBB wordt er duidelijk beschreven dat het streven naar inclusiviteit ook in de sportwereld belangrijk wordt gevonden. In de kamer is er een diversere populatie aan leden, er wordt op allerlei niveaus een bredere inzet gepleegd op diversiteit en inclusie zowel binnen het bedrijfsleven, in de cultuursector, binnen het onderwijs, de sport en binnen het rijk. Het gaat misschien niet altijd zo snel als we willen, maar het gaat en dat valt niet te ontkennen. Wij zijn noch hier noch daar, we zijn onderweg en dat is ook een mooie plek, daar houd ik me aan vast.