De protestactie ´Holi is geen Houseparty´ is niet het eerste protest dat geuit is naar het Holi Festival of Colours. In 2013 sprak de toenmalige voorzitter van de Hindoe Raad Nederland, Radj Bhondoe, zich uit tegen het festival en de wijze waarop met de waarden van Holi wordt omgegaan door de zomerfestivals. Radj Bhondoe is oprichter en CEO van de Seva Network Foundation en huidige voorzitter van het Hindu Forum of Europe. Sarnámihuis sprak met Radj Bhondoe over zijn perspectief op de discussie over Holi en de protestacties van nu.

U heeft in 2013 namens de Hindoe Raad Nederland ook geprotesteerd tegen het `Holi` Festival of Colours. Wat maakte dat u wilde protesteren?
Radj Bhondoe: “Toen de festivals net opkwamen, was ik me er nog niet zo van bewust wat het precies was. Eerst dacht ik, grappig dat autochtone Nederlanders nu ook Holi vieren. Maar toen werd ik door mensen uit mijn omgeving gewezen op het feit dat de feesten het hele jaar werden gehouden en het voornamelijk een aangelegenheid was van blanke housefeestgangers. Ik heb me toen verdiept in het fenomeen en kwam erachter dat er een organisatie van drie Duitse jongens achter zit, het Holi Festival of Colours, die vanuit economische motieven een waarde van Holi gebruiken om een goed marketing verhaal neer te zetten. Maar het feest heeft verder niets met Holi te maken. De zogenaamde diversiteit en eenheid die ze uitdragen is weinig geloofwaardig als je kijkt naar de homogeniteit van hun bezoekers, dat zijn vooral blanke jongeren in West-Europa die met gekleurd poeder willen gooien en niet bewust zijn van de gedachte achter Holi.”

U heeft toen de organisatie benaderd met uw bezwaar en uiteindelijk contact kunnen maken, wat is er uit jullie gesprekken voortgekomen?
Radj Bhondoe: “Ik heb contact gehad met een PR-medewerker van de organisatie en uiteindelijk twee gesprekken gehad. Het eerste gesprek was voornamelijk een introductie en kennismaking. Het tweede gesprek was echt inhoudelijk, waarin ik uitlegde dat Holi gebaseerd is op religieuze tradities die belangrijke waarden vertegenwoordigen vanuit het Hindoeïsme. Ik gaf ook aan dat de manier waarop zij die waarden gebruiken als een ernstige belediging wordt ervaren en heb vervolgens het verzoek neergelegd of ze wilden stoppen met die belediging. Ze gaven toen aan veel respect te hebben voor de Hindoe cultuur en dat ze niemand wilden kwetsen. Dat ze het een mooie waarde vinden van de Hindoe cultuur die ze juist willen vieren en dat ze zich niet bewust waren van het feit dat de gemeenschap zich door hun feest beledigd zou voelen. Tot slot gaven ze aan dat ze naar ons verzoek zouden kijken, maar daar is nooit follow-up op gekomen.”

“Na die gesprekken werd ik ook benaderd door Trouw en de Wall Street Journal om mijn perspectief te geven op die feesten. Dat was vooral vanwege de opkomst van het fenomeen van die zomerfestivals die duidelijk afgeleid waren van Holi, de media wilden dan ook het perspectief horen van vertegenwoordigers vanuit de Hindoegemeenschap. Maar ook de media-aandacht heeft de organisatie niet aangespoord veranderingen door te voeren. Hun reactie naar ons toe was naar mijn idee meer bedoeld om ons zoet te houden dan een daadwerkelijke intentie om hun formule aan te passen.”

Wat was volgens u de grootste uitdaging in de uitvoer van het protest toen?
Radj Bhondoe: “De grootste uitdaging was om intern draagvlak te creëren binnen de gemeenschap om het protest op grote schaal te laten horen. Ik heb wel contact gehad met individuen die mijn bezwaren deelden, maar er was geen gemeenschappelijk draagvlak om een sterk kritisch geluid te laten horen. Er is een enorme bereidheid om veel geld neer te tellen voor een avond entertainment, waarbij het verstand op nul wordt gezet en de hele avond naar muziek wordt geluisterd, maar zodra het gaat om opkomen voor eigen rechten en identiteit blijft iedereen thuis. In dat opzicht blijven we vastzitten in een status quo van middelmatigheid, waardoor we nooit kunnen excelleren.”

“Wij hebben geleerd om kansen te grijpen waar mogelijk, maar niet om kansen zelf te creëren. Ons is aangeleerd onderdrukking te accepteren en altijd de ´middle ground´ te zoeken. Die zoektocht naar compromis kan mooi zijn, maar heeft ook een negatieve kant. In deze discussie over Holi heeft die negatieve kant wat mij betreft de overhand. Mensen zijn bang dat hun huidige positie in gevaar komt als ze een kritische stem laten horen. Maar is de prijs van minachting en vernedering van onze cultuur die positie wel waard? Ik vind die houding van stilzwijgen enorm kortzichtig.”

“Die minachting en vernedering staat bovendien niet op zichzelf, maar is onderdeel van een systeem van institutioneel racisme dat ook de Hindostaanse gemeenschap raakt. Ik moet mijn zoon vertellen dat uit onderzoek blijkt, dat hij minder kans heeft op een baan dan zijn blanke vrienden waarmee hij is opgegroeid, ondanks dat hij hier in Nederland is geboren en dezelfde opleiding heeft genoten. Dat is enorm pijnlijk als vader, maar wel de realiteit die ik hem moet meegeven. Die realiteit is verbonden met het gemak waarmee een blanke organisatie aan de haal gaat met een belangrijke Hindoe traditie en zich niks aantrekt van het protest dat wordt geuit vanuit onze gemeenschap. Beide gevallen raken de positie van gekleurde Nederlanders, waarbij de identiteit en cultuur van onze gemeenschap als minderwaardig wordt gezien ten opzichte van de westerse cultuur. Dat heeft direct invloed op de positie van onze kinderen, die hier geboren zijn, maar niet dezelfde kansen hebben als blanke kinderen. Daar moeten wij als gemeenschap over praten.”

Er is nu een nieuwe generatie jongeren die wel haar stem laat horen. Wat is volgens u het grootste verschil tussen de oudere en jongere generatie uit de Hindostaanse gemeenschap?
Radj Bhondoe: “De oudere generatie is niet alleen oud in leeftijd, maar vooral in denken. Er wordt meer waarde gehecht aan status en titels, waardoor het belang van de inhoud verloren gaat. Dan krijg je in het kader van deze protestactie vooral argumenten waarom het niet gesteund moet worden en wordt de vinger gewezen naar de eigen gemeenschap en hoe wij omgaan met ons cultureel erfgoed. Ik vind die redenering klinkklare onzin. Hoe Hindoes omgaan met Hindoe cultuur en minachting van cultuur door niet-Hindoes zijn twee verschillende zaken. Die twee zaken verdienen beiden aandacht, maar waarom moeten we op het één wachten, voordat we het andere mogen doen? Dan kan je eeuwig wachten. Dat is het grote verschil met de jongere generatie. Natuurlijk heb je ook jonge mensen die oud denken, maar het grootste deel van de jongeren hanteert een nieuwe manier van denken die is verbonden aan creativiteit, innovatie en denken ´outside the box´. Dat zijn uiteindelijk ook degenen die leiderschap tonen.”

Denkt u dat de protestactie van de actiegroep wel zal slagen?
Radj Bhondoe: “De protestactie van ´Holi is geen Houseparty´ vind ik zeer waardevol. Ik heb ook hoge verwachtingen van hen, omdat ze het systematisch aanpakken en zich goed organiseren. Van het gebruik van social media tot het opbouwen van draagvlak met bezoeken aan mandirs en het verschaffen van argumenten om de discussie op gang te brengen. De actiegroep laat zien dat er een enorme betrokkenheid is onder jongeren om een bijdrage te leveren aan de samenleving, waar de Hindostaanse gemeenschap deel van uitmaakt.”

“De actie is wat mij betreft al geslaagd, omdat de jongeren actie hebben ondernomen naar aanleiding van het gevoel van onrecht. Die actie is niet incidenteel, maar gebaseerd op een campagneplan met inhoudelijke argumenten. De waarde van het protest is daarmee veel breder dan alleen de uitkomst, maar verbonden aan bewustwording en opvoeding van de gemeenschap. Je mag jouw stem laten horen, je mag helpen bij het inrichten van de samenleving, want jij bent daar onderdeel van. Wat ik alleen jammer vind is dat deze actiegroep eerder de uitzondering lijkt, dan de regel. Ik vind dat ze breed ondersteund moeten worden door de gemeenschap.”