Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 32: 3-2 voor Amreen Begum

Nee, ze is geen tennisster maar voor haar geldt zeker “game, set, match”. Voor deze overwinning was er een bovenmenselijke inspanning en lef nodig. En dat heeft ze opgebracht. Naast Tetary heb ik nog een heldin erbij. Onthoud die naam Amreen Begum. Wat wil het geval. Het hooggerechtshof in India heeft een doorbraakarrest gewezen in een zaak, waarin een jonge moslimvrouw dezelfde rechten opeiste als een man, in dit geval in een echtscheidingsprocedure tegen haar man. Blijkbaar kan een moslim man in India heel simpel van zijn vrouw afkomen door drie keer te roepen “ Talaq, talaq, talaq”. Sterker nog: het kan door een simpel briefje, een appje, via Facebook of een sms-bericht met deze drie woorden. Een “quickie divorce”.

Het arrest leest als een smerige, trieste, afschuwelijke ‘roman’ maar uiteindelijk met een happy end. Het schemerde toen een man zijn vrouw Amreen en hun twee kinderen in zijn riksjá stopte en vervolgens hen dumpte langs een tarweveld in Meerut, een plaatsje 70 kilometer ten noordoosten van Delhi. Wat moet je daar op een verlaten veld? Die capráhá (idioot) heeft niet eens de moeite genomen om Amreen en de kinderen bij hun náná en náni af te zetten die slechts twee kilometer verder woonden. Dan moet je toch heel erg harteloos zijn. Amreen wist dat het maar een kwestie van tijd was voordat haar man haar zou bellen of sms-en om de woorden “talaq, talaq, talaq” uit te spreken, de onmiddellijke en unilaterale scheidingsinstrument dat alleen beschikbaar is voor de moslimmannen in India. Ik zie het voor mij. Een huilende Amreen met laag hangende schokkende schouders voortsjokkend, elk kind aan een hand, terwijl ze nadenkt over haar verwoeste toekomst. Ze kijkt omhoog en zoekt hulp van Allah, maar die is in geen tarwevelden te bekennen. Ze ziet alleen maar duisternis. Een triest hoopje mens. En die malic (smeerlap)? Die rijdt schaterlachend met een sigaret in zijn mond terug naar zijn khatiyá (slaapbank). Wie weet, om wellicht in de toekomst nog een leven te verwoesten, gelegitimeerd door zijn religie. Nou dan heeft hij buiten Amreen gerekend. Letterlijk, want Amreen betekent: krachtig, slim en moedig. Een week later ging ze naar een politiepost in haar voormalige woonplaats en deed het meest onwaarschijnlijke. Op het dorpsplein schreeuwde ze het uit: “Talaq talaq, talaq” waarbij zij ook de naam van haar man noemde. Bovendien deed ze eveneens aangifte wegens huiselijk geweld over de afgelopen vijf jaren. Ze stak ook een figuurlijke dikke middelvinger uit naar de islamitische geestelijken die dit onacceptabel vonden. Het was in strijd met hun religie. Een vrouw heeft dit recht niet. De talaq is een gebruik uit de Hadith (niet uit de Koran) dat in de meeste islamitische landen inclusief de buurlanden Pakistan en Bangladesh, allang is afgeschaft. Het bestaat in India nog omdat moslims er op basis van een koloniale wet uit 1937 voor huwen, scheiden en erven een eigen familierecht op na houden. Amreen had geen enkele respect, waardering of belangstelling voor de mening van de conservatieve clerus. Ze wilde een uitspraak van het hooggerechtshof. Voor de rechtbank zei ze : ‘Ik heb hem gescheiden. Als een man zijn vrouw op die manier kan scheiden, waarom kan een vrouw dat niet? Heb ik niet hetzelfde recht? Ben ik minder menselijk dan hij? Ik neem aan dat u ook nu achter uw bureau voor haar applaudisseert, beste lezer. Een simpel, effectief en duidelijk beroep op het gelijkheidsbeginsel, vergelijkbaar met ons artikel 1 van de grondwet. Niet alleen Amreen is gescheiden, ook haar zus door de vermaledijde “tripple talaq”. Ze wonen allen bij hun ouders zonder financiële steun van hun ex echtgenoten. In India leiden religieuze twisten vaak tot grote rellen. Recent nog heeft de veroordeling van “Guru of Bling” Ram Rahim tot tien jaar gevangenisstraf wegens verkrachting geleidt tot 28 doden. De zaak van Amreen is India zwaar gepolitiseerd. Volgens critici is talaq voor rechts nationalistische hindoes een mooie stok om moslims te slaan. Volgens premier Modi verwoest talaq de levens van moslimvrouwen. Modi en zijn Bharatiya Janata Party (BJP) streven naar één hindoeïstisch familierecht (ik zou niet weten wat dat inhoudt overigens) dat ook voor moslims moet gelden. In een bepaalde hindoe kringen wordt gedaan of moslimmannen alleen maar van hun vrouwen scheiden om hun lusten bot te vieren en onschuldige hindoe meisjes te bekeren in de zogenaamde “love jihad”. Volgens de All India Progressive Women’s Association is dit je reinste flauwekul. Want zeggen ze, moslims kunnen tenminste nog scheiden, hindoes niet. Terwijl verstoting en verlating onder hindoes veel voorkomen. En het is een groot drama, want een verstoten hindoevrouw kan niks, al helemaal niet hertrouwen. Amreen had dus niets aan de politiek. Van de Congrespartij hoefde ze ook niets te verwachten. Die hebben toen ze aan de macht waren niets ondernomen om aan deze praktijk een einde te maken. Bang als ze waren om het moslim electoraat te verliezen.

Het hooggerechtshof in Mumbai dat bestaat uit een hindoe, een moslim, een sikh, een christen en een zoroastrier moest een oordeel vellen over twee botsende grondrechten. Wat gaat voor: het verbod op discriminatie of het recht op vrije godsdienst. Het was echter geen unaniem besluit. Drie rechters stemden voor Amreen twee voor die capráhá. Geeft niet. Amreen heeft gewonnen met 3-2. Game, set, match.