Inleiding

De emancipatie van Hindostanen in de multi-etnische samenleving van  Suriname is een lang proces geweest. Reeds ten tijde van de contractperiode (1873-1921) werden er verenigingen opgericht om op te komen voor de belangen van de kantráki’s.  Enkele voorbeelden zijn: Surinaamse Immigranten Vereniging opgericht in 1910, die in 1922 hun naam wijzigde in Bharat Oeday, Nawa Yug Oeday en Djagaran. Ook religieuze organisaties werden opgericht, zoals de Sanatan Dharm, Arya Samaj en de Surinaamsche Islamitische Vereniging. Het emancipatieproces werd echter versneld door de oprichting van politieke partijen, o.a. de Verenigde Hindostaanse Partij (VHP). Een belangrijke factor in dat emancipatieproces wordt naar mijn mening ten onrechte overgeslagen en dat is sport en dan met name voetbal. Hierin speelde de promotie van Jai Hind als eerste Hindostaanse voetbalvereniging naar de hoofdklasse een grote rol. Het gaf de Hindostanen een groot gevoel van trots.

Ik hoorde iemand zeggen: “Hamlog cháti tán ke calat rahili sahar me”. (Wij liepen met de borst vooruit in de stad). Een van de belangrijkste voetballers van die vermaarde club was Surender Budhnath Ratchasing, een icoon van het Surinaamse voetbal. Hij was wereldberoemd in Suriname van Marowijne tot Nickerie. Hij is een emancipator en verdient een ereplaats in de rij van mensen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de gevoelens van trotsheid van Hindostanen.

Overigens bij het voorbereiden van dit stuk kwam ik veel namen tegen van organisaties met een verwijzing neer India: Bharat ke phul, Neta Dal, Jai Gandhi en Bharat Boys, maar ook andere haast poëtische namen zoals: Amar Joti, Prakash, Takdier Boys en Upkar.

Kerstkindje

Surender Ratchasing is geboren op 25 december 1946 in het district Saramacca. Zijn ouders waren Parbatia Achaibersing (v) en Johan Mangal Ratchasing (m). Vermeldenswaard is dat zijn vader is geboren op het zeilschip Avon I dat op 25 januari 1898 uit Calcutta vertrok en op 13 april 1898 aanmeerde in Paramaribo. Zijn ouders hadden samen twaalf kinderen waarvan Surender het 10^e kind is. Hij is in Saramacca in een landbouwersgezin opgegroeid,  waarin de hele familie meedeed aan het proces van plantten en oogsten. Surender is met Nirmala Carla Boedhoe getrouwd en zij hebben samen drie kinderen: Ranu, Janice en Erwin.

Reeds op jonge leeftijd bleek, dat Surender talent had voor het voetballen. Bij gebrek aan een bal, voetbalde hij blootvoets met een sinaasappel, een lemmetje (limoen) of met een  prop van oud krantenpapier. Voetballen met een echte voetbal toen was een luxe.

Ze werden van leer gemaakt en bij natte omstandigheden werd de bal heel zwaar en dat merkte je zeker bij het koppen. De stroken van de bal werden bij elkaar gehouden door een veter. Een van deze stroken kon worden geopend om de binnen blaas van de voetbal op te blazen. Op school tijdens de pauzes voetbalde hij graag. Daar hoorde hij heel vaak: “Suri jaise pápá katáwe hai”. (Suri passeert heel soepel zijn tegenstanders.)

Om het jeugdvoetbal op Kwatta te bevorderen, werd door de heer Pertap Baidjoe een jeugdelftal bij de voetvalvereniging Jai Hind (Ik groet India) gestart. Surender was een van de jeugdspelers. Andere jeugdverenigingen waren: Coronie Boys, Leo Victor, Robinhood, Nautico Rio, Transvaal, Tuna en Voorwaarts.

Het jeugdelftal van Jai Hind (opgericht op 7 oktober 1932) werd ingeschreven bij het landelijke jeugdvoetbalbond van Suriname, waardoor Surender ook deelnam aan jeugdcompetities. Bij de opening van het George W. Streepey stadion op 17 december 1966 speelden de selecties van Jeugd-Paramaribo tegen een selectie van de jeugd uit de districten. Surender werd als enige speler van Jai Hind gekozen voor de selectie van het districtenelftal. Deze wedstrijd eindigde in 3-3 en Surender maakte grote indruk op de aanwezige trainers van het nationale elftal. Als enige Hindostaan werd hij vervolgens gekozen voor de jeugdselectie van Suriname.

De Kanonnier

In 1966 schreef Jai Hind zich in voor de nationale competitie van Suriname en begon in de derde klasse, wat de laagste klasse was. Surender maakte op zijn twintigjarige leeftijd zijn debuut in het eerste elftal van Jai Hind in 1967. In het jaar 1968 promoveerde Jai Hind naar de tweede klasse, vervolgens in 1969 naar de eerste klasse en het jaar daarop door naar de hoofdklasse van Suriname. Jai Hind is de eerste Hindostaanse voetbalvereniging in de hoogste klasse geweest.

In de diverse competities maakte Surender naam met zijn afstandsschoten en verwierf de bijnaam “De Kanonnier”. Een doelpunt dat bij vele supporters nog in het geheugen gegrift staat, is in de wedstrijd van Jai Hind tegen Transvaal. Hij dribbelde tot net over de middenlijn. Zijn medespeler Sloot zei tegen hem:”Suri khoj”. (Suri schiet).  Vanaf een meter of 40 schoot hij de bal onhoudbaar voor de keeper. Toen zijn spelers aan hem vroegen wat er gebeurd is, zei de verbouwereerde keeper:” A bal waka lik wang legitere).

Tijdens een vriendschappelijke wedstrijd van Jai Hind in Nieuw-Nickerie kwamen  duizenden mensen uit de diverse polders om Surender in levende  (Surender)lijve te zien.

Toen hij scoorde uit een vrije trap stormden veel supporters het veld op om hem aan te raken. Toen hij mij dit verhaal vertelde, lachte hij vertederd. Hij zei: “Er kwam een oude man naar mij toe en gaf mij een zoen op mijn beide wangen. Ik vond het prachtig om te zien hoe blij de mensen waren”. Van de wedstrijden van Jai Hind werd live verslag gedaan via de radio en hoewel de verbinding krakkemikkig was, luisterden velen in Nickerie op hun transistorradio naar het verslag.

Hij was ook de enige speler in de hoofdklasse die tweemaal  rechtstreeks uit een corner heeft gescoord. In 1972 werd Surender geselecteerd voor het nationale elftal van Suriname die deel zou nemen aan de voorronde voor het wereldkampioenschap voetbal in West-Duitsland in 1974. Hiermee werd Surender de tweede Hindostaan die werd geselecteerd voor het nationale elftal van Suriname. De eerste was de heer Kartaram, keeper van Transvaal.

Van Surender verschenen er interviews in de landelijke dagbladen en op de radio, waardoor hij landelijke bekendheid genoot.

Emigratie

In 1975 vertrok Surender naar Nederland, waar hij zijn actieve voetbalcarrière voorzette bij Toofan en Holland Sport 32. Na zijn actieve loopbaan was hij ook een succesvolle trainer bij onder andere Takdier Boys, Toofan, Jai Hanuman en TAC’90.

Surender heeft als voetballer een grote bijdrage geleverd aan de sportemancipatie van Hindostanen. Inmiddels geniet hij van zijn pensioen en is een frequente bezoeker van zijn favoriete vakantieland India.