Op 21 maart 2018 zijn er verkiezingen voor de gemeenteraden. De voorbereidingen van de politieke partijen hiervoor zijn in volle gang. Er moet een verkiezingsprogramma worden opgesteld, een kandidatenlijst in elkaar worden gezet, een campagneplan worden gemaakt enz. Sommige partijen organiseren ook nog een lijsttrekkersverkiezing om de partijleden de mogelijkheid te geven te bepalen wie hun lokale politieke leider zal zijn. De PvdA-Den Haag bijvoorbeeld, heeft net de lijsttrekkersverkiezing achter de rug. De strijd ging tussen zittende wethouder Rabin Baldewsingh en zittende fractievoorzitter Martijn Balster. Balster won de strijd.
De gevoeligste zaak gaat om de kandidatenlijst. Mensen worden opgeroepen om zich kandidaat te stellen. Daarnaast worden sommigen benaderd om dit te doen. Vaak gaat het om mensen die al geruime tijd actief lid zijn van de partij, soms echter ook mensen die nog geen of slechts kort lid zijn. Met deze laatstgenoemde categorie probeert de partij extra kwaliteit binnen te halen. Soms speelt opportunisme gewoon een rol: de partij hoopt dan met zo’n kandidaat een stemmentrekker binnen te halen. Met deze categorie kandidaten haalt de partij echter ook risico’s binnen. Dat komt, omdat deze mensen in het algemeen niet vertrouwd zijn met de beginselen en de werkwijze van de partij. Het gevolg is dat vaak er in de fractie wrijvingen ontstaan, vanwege ernstige verschillen van meningen en opvattingen. Soms leidt dit tot een afscheiding van de fractie.
De selectieadviescommissie heeft daarom de zware taak om kandidaten niet alleen op kwaliteit te toetsen, maar ook op betrouwbaarheid. Daarnaast streven de meeste partijen naar een evenwichtige samenstelling van de kandidatenlijst op basis van deskundigheidsgebieden, geslacht, etniciteit, spreiding over de gemeente, contact met maatschappelijke organisaties enz. Omdat er zoveel aspecten een rol spelen, kan het dus voorkomen dat iemand die bijvoorbeeld heel deskundig is op een bepaald terrein, om andere redenen een lagere plaats krijgt op de lijst dan iemand die minder deskundig is op dat terrein.
In november/december 2017 zullen alle partijen hun kandidatenlijst hebben vastgesteld. Veruit de meeste partijen hebben hun kandidaatstellingsperiode al open gesteld. Meteen na de zomervakantie gaan de verschillende selectieadviescommissies aan het werk. Wie dus belangstelling heeft om op de lijst van een partij te staan, zal zich nu moeten aanmelden.
Wat ik wel merk is dat veel allochtonen een snelle carrière willen maken in de politiek. Vandaag lid worden en morgen hoog op de lijst staan, bij wijze van spreken. Dit is onwenselijk, zowel voor de partij als voor de betrokkenen. Zoals ik eerder stelde, houdt dit een risico in en kan leiden tot teleurstellingen voor alle betrokkenen. Daarom is mijn advies aan mensen: wordt lid van de partij van je keuze, maak deze keuze heel bewust, doe dit omdat je het eens bent met de beginselen van de partij en niet uit opportunisme, doe ervaring op in de partij zodat je weet hoe de partij werkt en daardoor kunt bepalen of je in deze partij past. Als je gaat voor een geleidelijke groei in de partij, dan heb je de meeste kans op succes.
Een ander belangrijk aspect van de voorbereiding van de verkiezingen is het opstellen van een verkiezingsprogramma. Dit is een mooie gelegenheid om mee te doen aan de discussie en je zienswijze in de discussie in te brengen. Meer structureel kunnen mensen proberen deel te nemen in afdelingsbesturen en commissies van de partij.
Tenslotte biedt de verkiezingscampagne gelegenheid om te helpen het programma van de partij uit te dragen en aan de kiezer te brengen. Dit is een mooie ervaring. Je spreekt met heel veel mensen. Je komt te weten wat hen bezig houdt, waarom ze vaak ontevreden zijn, waarom ze bijvoorbeeld niet willen gaan stemmen, waarom ze ook niet op jouw partij willen stemmen enz. Door deze discussies leer je veel over wat er speelt en ook hoe je eigen partij inspeelt of juist niet op wat mensen willen. Belangrijk is te weten dat je niet iedereen tevreden kunt stellen. Als partij moet je keuzes maken, gebaseerd op je beginselen.
Ook de komende verkiezingen zullen spannend worden. Onderzoek wijst uit dat het stemgedrag van kiezers bij lokale verkiezingen in de eerste plaats wordt bepaald door hetgeen op landelijk niveau plaatsvindt. Dat is erg jammer, omdat de prestaties van de lokale partij niet hoeft overeen te komen met wat de partij landelijk uitstraalt. Dat is ook jammer, omdat juist de lokale politiek veel invloed heeft op de dingen die mensen dagelijks in hun omgeving ervaren.
Naushad Boedhoe/28 juni 2017