Dit jaar vielen de vastenperiodes van christenen, moslims en hindoes met elkaar samen. Dit komt niet ieder jaar voor en dit zijn dan ook bijzondere dagen geweest. Ik merk echter dat de hindoegemeenschap, en dan met name de gemeenschap vanuit de sanathana dharma-stroming, zich steeds sterker wilt profileren op dit vlak. Er is namelijk een heuse Navratri-rage gaande waar de commercie handig op inspeelt. Het 10-dagen en 9 nachten vasten wordt steeds meer een lifestyle-trend en ik heb het idee dat met name jongeren steeds meer vasten om te vasten, zonder dat zij de ware betekenis ervan begrijpen.

Steeds vaker zie ik op social media foto’s en berichten van hindoejongeren die zich massaal op Navratri storten. Tijdens deze periode drinken zij 10 dagen en 9 nachten lang geen alcohol, eten ze uitsluitend vegetarisch en posten ze foto’s en filmpjes van hun favoriete god of religieuze muzieknummer. De snelle opmars van deze rage vind ik nogal opvallend, omdat Navratri tot enkele jaren geleden helemaal niet zo uitgebreid en fanatiek werd gevierd. Tegenwoordig zijn er winkels die complete Navratri-sets verkopen, zijn er mandirs die speciale Navratri-programma’s aanbieden en daarnaast zijn er steeds meer mensen die zelfs een feestje overslaan omdat ze, naar eigen zeggen, heel serieus aan het vasten zijn.

Uit een aantal gesprekken die ik heb gevoerd met mensen van de generatie van mijn ouders, merk ik op dat het meedoen aan Navratri in de jaren ’80 en ’90 in Suriname helemaal niet zo gebruikelijk was. Natuurlijk waren er wel kleine groepen die eraan meededen, met name vanuit de lokale mandir-gemeenschappen, maar het merendeel van de hindostaanse hindoegemeenschap had er vrijwel weinig tot niets mee. De aandacht ging het meeste uit naar de bekende feest- en gedenkdagen als Holi (Kleuren- en/of Lentefeest), Divali (Lichtfeest) en Raksha Bandhan (Broer- en zusdag), feesten waar men meer plezier aan kon beleven. Navratri paste hier niet goed tussen. Ook was (en is) de betekenis van Navratri voor veel mensen te ingewikkeld om uit te leggen. Ook als ik nu aan een persoon met een hindoeachtergrond vraag wat de betekenis van deze vastenperiode is dan krijg ik iedere keer een totaal verschillend antwoord. Uiteraard kunnen deze dagen en nachten voor iedere hindoe een andere betekenis hebben maar dit maakt het voor buitenstaanders wel lastig om te begrijpen wat nu de betekenis is van deze vastenperiode.

Ondanks de complexiteit van de betekenis van Navratri zie ik om mij heen dat steeds meer hindoejongeren zich hiertoe voelen aangetrokken. Ik denk dat dit met name komt doordat deze jongeren zich steeds meer willen onderscheiden van hun christelijke en islamitische leeftijdsgenoten. We leven immers in een globaliserende wereld waarin jongeren vaker te rade moeten gaan bij hun eigen culturele achtergrond en identiteit. Daarnaast kijken deze jongeren veel af van Bollywood-films en series die vaak ver van de werkelijkheid af staan. Hier is natuurlijk niets mis mee, maar ik vind het jammer dat veel van deze jongeren niet weten wat ze nu eigenlijk aan het vieren en/of herdenken zijn. Ze zijn dus aan het vasten om te vasten en vergeten de ware betekenis ervan. Dit zie ik overigens ook bij veel jongeren met een islamitische achtergrond die meedoen aan de Ramadan.

Persoonlijk ben ik van mening dat je niet hoeft te vasten om je loyaliteit jegens God te tonen of om stil te staan bij je medemens. Alhoewel ik groot respect heb voor mensen die wel vasten denk ik dat God in je hart zit en dat, indien je gelovig bent, je iedere dag van je leven bij God stil moet staan en iedere dag aan je medemens moet denken. Hiervoor heb je niet per se een target van een aantal dagen of weken nodig waarop God je zal afrekenen. Dus als je van plan bent om in de toekomst te vasten, doe het dan niet voor de likes. Probeer je te verdiepen in de religieuze geschriften, denk kritisch na en doe het vooral met je hart.