Op de sociale media zie ik tegenwoordig hier en daar heftige discussies woeden over de vraag of kaas nu wel of niet vegetarisch is en of hindostanen met een hindoeïstische achtergrond nu überhaupt wel koeienmelk mogen gebruiken tijdens religieuze diensten. Want in koeienmelk zitten toch restjes bloed? Is koeienmelk dan nog vegetarisch te noemen en mag dit product dan nog wel tijdens religieuze diensten worden gebruikt? Ik moest stiekem een beetje lachen van dit soort discussies en ik gedachte zag ik al helemaal voor me hoe er steeds meer busjes rondrijden die ‘vegan prasad’ leveren aan mandirs in de buurt; prasad gemaakt van haver- of sojamelk in plaats van koeienmelk.

Dit soort discussies zijn voor mij een teken dat we het in Nederland wel heel erg luxe hebben de laatste jaren. Kennelijk hebben we als consument tegenwoordig zo veel keuze in de supermarkt dat we steeds hogere eisen stellen aan de producten die we kopen en steeds vaker de kleine lettertjes lezen. Of we hebben simpelweg te veel vrije tijd om onze aandacht te besteden aan discussies over vegetarische kaas en ‘restjes bloed’ in koeienmelk. Er heerst over zuivelproducten steeds meer een soort krampachtige houding in de samenleving waar de commercie handig op inspeelt en die blijkbaar overslaat op de hindostaanse gemeenschap. Iemand die een glaasje koeienmelk drinkt wordt tegenwoordig in diverse reclames en ‘infomercials’ van dierenwelzijnsorganisaties weggezet als iemand die dierenleed in stand zou houden. Want blijkbaar is het drinken van koeienmelk tegenwoordig net zo slecht als het eten van een stukje vlees of vis en breng je onze planeet hiermee onherstelbare schade toe. Je bent tegenwoordig helemaal hip als je uitsluitend haver- en sojamelk drinkt.

Zelf ben ik een groot fan van wetenschapper Louise Fresco. Tot 1 juli 2022 was zij voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen University & Research en hoogleraar aan dezelfde instelling. Zij roept in een interview met De Telegraaf van januari dit jaar op tot meer nuance in plaats van voedseltaboes en zegt zelfs letterlijk: ‘Als we overal een probleem van maken dan krijgen we geen hap meer door onze keel’. En hiermee slaat zij naar mijn mening de spijker op z’n kop. Zij geeft een treffende analyse op de vraag hoe we als samenleving zo ver zijn gekomen in de discussie over ons voedsel en hoe hele groepen mensen worden weggezet als ‘milieuvervuiler’ of ‘dierenmishandelaar’ alleen omdat ze af en toe een glaasje koeienmelk drinken of zelfs maar een eitje bakken. Kortgezegd komt het erop neer dat 2 tot 3 generaties geleden er al voedseltaboes bestonden. Deze kwamen echter veelal van religies maar omdat religie in onze samenleving steeds meer terrein verliest en omdat we leven in een wereld van overvloed hebben we veel meer keuzestress. Deze stress wordt op een bepaald moment zo groot dat mensen zichzelf als het ware ‘eigen regels en taboes’ gaan opleggen. Een soort pseudoreligieuze normen dus. Op deze manier wordt voedsel als het ware een ‘eigen religie’ voor veel mensen. Ook heerst er volgens haar veel onwetendheid over duurzame keuzes. Als we als totale mensheid uitsluitend plantaardige eiwitten willen eten dan hebben we op aarde minstens een kwart meer landbouwgrond nodig. Dat grond is er niet en je raadt het al, dat gaat weer ten koste van de natuur. We blijven dus ook in de toekomst deels afhankelijk van dierlijke eiwitten.

Dat voedsel een eigen religie wordt voor velen is in de huidige samenleving aan veel dingen te merken en dat heeft de snelgroeiende ‘dieet-industrie’ uiteraard ook ontdekt. Zo bestaat er tegenwoordig een veelvoud aan hippe diëten die mensen kunnen volgen: van het D.A.S.H.-dieet tot het eet-de-helft-dieet en van het paleo-dieet tot het 5:2-vasten-dieet. En natuurlijk denken mensen dat, als ze zo’n dieet volgen, ze hartstikke goed bezig zijn omdat ze vaak veel geld kwijt zijn aan zo’n dieet en omdat ze denken dat ze een enorme bijdrage aan het milieu hebben geleverd. Dat laatste is mijn inziens dus klinkklare onzin. Wat is dan naar mijn mening wel de oplossing? Het antwoord is: gematigdheid. Geniet simpelweg van het leven en zorg voor voldoende afwisseling en variatie in je voedingspatroon. Kook een paar dagen in de week vegetarisch en eet een andere dag een lekker stukje vlees of vis. En natuurlijk regelmatig bewegen en sporten, dat kan ook geen kwaad. Zo ingewikkeld hoeft het niet te zijn lijkt mij. En ben je wel vegetarisch of vegan? Bezoek dan eens jouw plaatselijke diëtist voor een voedingsplan op maat. Want als een bepaald dieet voor een hippe influencer goed werkt dan betekent dit niet automatisch dat dit goed werkt voor jouw lichaam. Ieder lichaam is immers anders en functioneert ook anders.

En ja, dan nog die ‘vegan prasad’. Hoewel ik best benieuwd ben hoe zo’n prasad zou smaken wil ik onze gemeenschap echt oproepen om lekker nuchter te blijven en het gezonde verstand te gebruiken. Van koeienmelk kun je prachtige en voedzame producten maken en het is goed om ons er voortdurend aan te herinneren dat Nederland het erg goed heeft geregeld op het gebied van dierenwelzijn. Nederlandse koeien hebben relatief gezien een veel hogere levensstandaard vergeleken met hun soortgenoten in bijvoorbeeld Oost-Europa waar de aandacht voor dierenwelzijn toch echt een stuk kleiner is. Hier mogen we als Nederlander (en als Nederlandse hindostaan) best trots op zijn. Mijn advies: gewoon lekker het bekende koeienmelk blijven gebruiken, tenzij er iemand allergisch is natuurlijk. Dat is weer een ander verhaal.