Laatst voerde ik op social media een pittige discussie met een zogenoemde ‘vegan vlogger’ over het gerecht ‘vegan teloh bakkeljauw’. Deze vlogger ging op bezoek bij een Surinaams restaurantje in Den Haag waar ze ‘authentiek Surinaams eten’ serveren. Eén van de gerechten op de kaart was ‘vegan teloh bakkeljauw’, volgens deze vlogger een authentiek Surinaams gerecht maar waar ik persoonlijk nog nooit van had gehoord. Toen ik reageerde met de opmerking dat ik dit gerecht een belediging voor de Surinaamse keuken vind en dat dit niets met ‘authentiek’ Surinaams eten van doen heeft, reageerde deze vegan vlogger fel. We zitten immers in een klimaatcrisis en we moeten als mensheid toe naar een meer ‘ethische’ manier van voeding. Hoewel deze vlogger hiermee wel degelijk een punt heeft, we moeten immers met klimaatverandering zien om te gaan, vind ik dat we wel een goed onderscheid moeten blijven maken tussen wat nu eigenlijk ‘authentiek’ Surinaams is en wat een meer moderne uitvinding of twist is. Voeding betreft namelijk ook een stuk cultureel erfgoed, waar vaak een jarenlange traditie aan vooraf is gegaan en waar mensen een gevoel van ‘thuis’ en zelfs hun identiteit aan ontlenen. Helaas, echter, wordt het traditionele karakter van de Surinaamse keuken steeds meer aangetast onder het mom van klimaatverandering. Dit vind ik een zorgelijke ontwikkeling.

Misschien ben ik wel, ondanks dat ik in Nederland ben geboren, iets te ‘nationalistisch’ van aard als het om de Surinaamse keuken gaat. Ik ben namelijk dol op onze keuken, ook als het specifieker de Surinaams-hindostaanse keuken betreft. De Surinaamse keuken bevat namelijk een grote verscheidenheid aan culturele invloeden, kent een grote diversiteit aan vis,- vlees,- en vegetarische gerechten en bevat die bekende ‘pittige bite’ en karakter die ik veel sterker terugvind in onze keuken dan in andere, buitenlandse keukens. Het is dan ook niet vreemd dat onze keuken bij veel doelgroepen in Nederland uitermate populair is, of het nu de ‘witte Nederlander’ betreft of mensen uit de Turkse en Marokkaanse gemeenschappen; iedereen houdt wel van de Surinaamse keuken.

Ondanks de grote populariteit van onze keuken merk ik helaas dat het traditionele karakter van Surinaamse gerechten steeds meer onder druk staat en hiermee dus ook een deel van onze Surinaamse identiteit. Je kunt dit merken als je tegenwoordig in een aantal Surinaamse horecazaken komt die (vaak) worden gerund door een nieuwe generatie ondernemers die proberen om een slaatje te slaan uit de angst die er heerst rondom klimaatverandering en het milieu. Je slaat het menu open en je ziet dan de meest vreemde, gerechten op de kaart staan die naar mijn mening niets of nauwelijks iets met ‘authentiek’ of ‘traditioneel’ Surinaams eten van doen hebben. Gerechten als ‘vegan teloh bakkeljauw’, ‘vegan pom’ en zelfs ‘vegan sauto soep’ vliegen je om de oren.

Ik begrijp het heel goed hoor, er heerst momenteel een grote maatschappelijke angst rondom klimaatverandering en het is dan ook niet zo vreemd dat ondernemers de Surinaamse keuken dermate proberen te ‘tweeken’ zodat ze een ‘groen’ imago krijgen en aantrekkelijker zijn voor de Nederlandse doelgroep. De naam van de gerechten wordt aangepast, de ingrediënten worden ‘vernederlandst’ en ze worden verkocht onder de label ‘authentiek’ Surinaams eten. Ik geloof er niet in dat we ziel van de Surinaamse keuken moeten verkopen om klimaatverandering tegen te gaan en ik hoop dat wij ons als gemeenschap sterk zullen maken om onze traditionele keuken te beschermen. Wij mogen daar als gemeenschap best wat meer activistisch in zijn. Het wordt tijd dat we nieuwe, moderne gerechten als deze vegan varianten, ook een eerlijke naam geven om ze te onderscheiden van de échte, authentieke Surinaamse gerechten. Strijden tegen klimaatverandering is niet verkeerd maar doe dit dan wel respect voor onze keuken en zonder de oorspronkelijke naamgeving van de gerechten op onjuiste manier te gebruiken om maar meer geld te verdienen.

Zo is er in essentie niets mis met een gerecht als ‘vegan teloh bakkeljauw’ of ‘vegan pom’ maar noem het dan ook niet zo. Naar mijn mening is bakkeljauw een gerecht met gezouten vis en is pom een ovenschotel waarin kip (of een ander vleessoort) een belangrijk ingrediënt is. Dit zijn authentieke gerechten met een lange historie en stammen veelal vanuit het tijdperk van de slavernij. Je kunt zelfs stellen dat een groot deel van ons culturele erfgoed in deze gerechten is verwerkt. Of het nu Creoolse of Hindostaanse gerechten betreft, doet in deze niet ter zake. Uiteraard heb ik er begrip voor dat steeds meer mensen kiezen voor een leven als vegetariër of veganist maar dan moet deze mensen wel eerlijk worden verteld wat voor gerechten zij geserveerd krijgen. Naar mijn mening is een ‘vegan pom’ gewoon een groenteschotel uit de oven en is een ‘vegan sauto soep’ gewoon een groentesoep. We doen de Surinaamse keuken namelijk enorm tekort als we dit soort dingen bewust door elkaar halen. Ondernemers passen dus, al dan niet bewust, een verkeerde vorm van marketing toe door dit soort vegan gerechten te labelen als ‘authentiek Surinaams’ terwijl ze dat dus niet zijn.

We zouden zelfs een stap verder kunnen gaan door bepaalde Surinaamse gerechten een beschermde status te geven. Juist om te voorkomen dat er aan de naamgeving van onze gerechten wordt gerommeld en waarmee Nederlandse consumenten worden misleid. Zo zijn bepaalde Nederlandse gerechten al jarenlang beschermd vanwege de unieke samenstelling of ingrediënten, zoals de Boerenkaas, Basterdsuiker, Hollandse Maatjesharing en Suikerstroop. Ik zou het mooi vinden als een dergelijke bescherming ook aan bepaalde Surinaamse gerechten wordt gegeven zodat we nog lang kunnen genieten van authentieke gerechten als bakkeljauw en pom zonder dat er aan de naam van deze gerechten wordt gerommeld. Onze Surinaamse keuken verdient meer eer en bescherming en mag niet worden gereduceerd tot middel voor de klimaatambities van vegan vloggers en influencers. En mocht je toch trek hebben in een ‘vegan teloh bakkeljauw’, kijk dan goed op je bord want de smaak en ervaring van een échte bakkeljauw zit er niet in..