Naast de vele identiteiten die ik al 35 jaar lang met mij meedraag, heb ik onlangs een nieuwe dimensie aan mijn identiteit mogen toevoegen: moeder. Op 14 december 2020 kwam mijn lieve dochter Diya Tetary Mahes ter wereld. In de voorbereiding op en het proces na haar geboorte was ik enorm zoekende naar hoe ik invulling wilde geven aan het moederschap, vanuit een zelfbewuste identiteit als Hindostaanse vrouw anno 2021. In deze reeks columns deel ik mijn ervaringen, uitdagingen en inspiratie.

Als je zwanger bent denk je vooral na over het wonder dat in jouw buik groeit, een nieuw leven in de maak. Het liefst wil je je in die negen maanden alleen daarop richten, met positieve gedachten en iedere dag een lach op jouw gezicht. Helaas is het leven niet zo simpel. Toen ik 5 maanden zwanger was kregen we verdrietig nieuws uit Suriname, waar mijn schoonvader woonde. Hij bleek leverkanker te hebben en kon daar niet behandeld worden. Na spoedoverleg met de familie en onderzoek van mogelijkheden in Nederland besloten we hem hiernaartoe te halen, het UMC Utrecht was bereid hem te behandelen.

De behandeling was kostbaar en werd niet vergoed door de verzekering, mijn schoonvader was tenslotte woonachtig in Suriname. Hoe moesten we die kosten dragen? Het leek alsof dit het moment was dat mijn schoonvader zijn karma mocht verzilveren. Alle mensen die hij in het verleden had gesteund en geholpen, stonden nu voor hem klaar. Zonder dat hij het hoefde te vragen, werden zowel vanuit Suriname als Nederland donaties gedaan. Binnen een week hadden we het nodige bedrag opgehaald. De behandeling werd bevestigd en de vliegtickets werden geboekt.

Tegen de tijd dat mijn schoonvader met mijn schoonmoeder arriveerde in Nederland, was ik inmiddels 7 maanden zwanger. Zij verbleven bij ons, zodat mijn partner Rakesh hen kon brengen naar het ziekenhuis. Zijn eerste behandeling stond in het teken van onderzoeken, om te checken wat de status was van zijn ziekte. Afhankelijk van de uitslag zouden definitieve vervolgstappen worden afgestemd. Op de dag van zijn eerste ziekenhuisbezoek, dat in de ochtend stond gepland, wachtte ik vol spanning bericht af. Maar hoe langer het stil bleef, hoe bezorgder ik werd. In de middag belde Rakesh mij eindelijk met bericht.

“Ok, zit je? Ga even zitten, het is echt een achtbaan,” begon hij. Mijn hart stond even stil.

“De kanker is uitgezaaid naar zijn longen. De behandeling die ze in gedachten hadden is niet meer aan de orde. Ze hebben hem opgegeven.”

Ik begon te huilen. Dit kon niet waar zijn. Hij was speciaal voor deze behandeling naar Nederland gekomen en nu hij hier is, kunnen ze hem niet meer helpen? Hoe kan dit?

“De foto’s die ze uit Suriname hadden ontvangen waren niet helemaal helder, vandaar dat ze hier opnieuw die testen wilden doen. Ze hebben toen voor de zekerheid foto’s van zijn longen gemaakt en toen zagen ze dat het was uitgezaaid. Hij heeft ook in beide longen een longembolie. De artsen waren hier ook van geschrokken.”

En nu?

“We gaan overleggen wat nu de beste vervolgstappen zijn. Hij heeft ook medicatie gekregen tegen de longembolie. We moeten hier nog even blijven ter observatie, ik schat in dat we vanavond pas thuis zijn.”

Nadat we hadden opgehangen begon de paniek toe te slaan. Ik probeerde mij rustig te houden, wetende dat mijn baby de stress zou voelen. Ik probeerde afleiding te zoeken met werk, maar het mocht niet baten. Ik begon druk te voelen op mijn borst. De druk was na een paar uur nog steeds niet weg. De avond begon te naderen, ik besloot om een wandeling te maken, in de hoop dat beweging zou helpen om de druk te verminderen. Het had geen effect. Ik besloot voor de zekerheid toch maar de huisartsenpost te bellen. Ik kreeg te horen dat ik langs mocht komen, gezien het feit dat de druk niet afnam en ik zwanger was. Ik had vanwege de zwangerschap een verhoogde kans op longembolie, dat was iets wat ze voor de zekerheid wilden uitsluiten. Ik kon diezelfde avond nog daar terecht.

Het bezoek aan de huisartsenpost verliep gelukkig goed. Na verschillende testen bleek alles in orde te zijn. Het was wellicht toch de stress en paniek van het verdrietige nieuws dat we eerder die dag hadden ontvangen. Ik mocht gewoon naar huis. Daar trof ik mijn schoonvader verslagen aan in de woonkamer. Hoewel we tot dat moment geprobeerd hadden gepaste afstand te houden vanwege corona, maakten de nieuwe omstandigheden het onmogelijk om afstand te houden. Ik gaf hem een stevige brasa.

“Ik had al zo’n gevoel toen ik hiernaartoe kwam,” zei hij. “Ik wist het. Maar het is oké. Ik heb een mooi leven gehad. Mijn kinderen maken het goed. Ik heb er vrede mee.” Hij gaf aan direct terug te willen keren naar Suriname. En hoewel hij daar nog alternatieve behandelingen wilde proberen, was mij duidelijk dat hij al bezig was met afscheid nemen. Hij had het goed aangevoeld. In de brief die wij van de arts hadden ontvangen met de uitslag van de onderzoeken bleek dat hij nog maar een paar weken tot maanden had.

Terugkeer bleek echter nog niet zo makkelijk in coronatijd. De eerstvolgende vlucht ging pas een week later. Wat in eerste instantie een wrede speling van het lot leek, naar Nederland komen voor een behandeling om vervolgens te worden opgegeven, bleek een geschenk. Het gaf ons de gelegenheid om bewust afscheid te nemen, wetende dat wij vanwege de zwangerschap hem mogelijk niet meer in Suriname zouden kunnen bezoeken. In die week zorgden we samen met mijn schoonmoeder voor hem. We vierden zijn laatste verjaardag met hem. Familieleden kwamen langs om afscheid te nemen, met hen haalde hij herinneringen op aan vroeger. Samen huilden we en lachten we. En op de dag dat hij eindelijk terug kon naar Suriname benadrukten we dat we van hem hielden.

Mijn schoonvader is twee weken na zijn terugkomst in Suriname overleden. Dit plaatste Rakesh voor een hartverscheurend dilemma. Moest hij naar Suriname gaan om definitief afscheid te nemen van zijn vader en zijn inmiddels 8 maanden zwangere vrouw alleen thuis laten, met de kans dat hij de geboorte van zijn dochter zou missen? Of moest hij thuis blijven en de crematie van zijn vader missen? En hoe zou de familie hierop reageren? Hoe kon hij er toch voor hen zijn, ondanks mogelijke fysieke afwezigheid? Het laat de pijn zien van de diaspora. Afstand is te overbruggen met whatsapp en videobellen, maar wanneer een ouder overlijdt, dan is dat nog steeds een brug te ver.

Rakesh heeft toch besloten om thuis te blijven. Naast de risico’s die een mogelijke corona lockdown met zich zou meebrengen, zou hij in Suriname in zijn beleving afscheid nemen van een lichaam. De week die we met zijn vader hebben doorgebracht in Nederland was het afscheid dat voor ons beiden van belang was. Hij leefde toen nog, maakte grappen en vertelde verhalen over vroeger. Dat is hoe wij ons hem willen herinneren. De crematie hebben we dankzij de technologie kunnen volgen via een YouTube livestream. Zo was het toch een beetje alsof we erbij waren.

Een maand na mijn schoonvaders overlijden werd onze dochter geboren. Het is een gekke gewaarwording, aan de ene kant een ouder verliezen en zo kort daarna een kind mogen verwelkomen. Om intense blijdschap te voelen na zo’n zwaar verdriet. Maar het hoort bij de cirkel van het leven. Geboorte en dood bestaan naast elkaar. Ik hou mij vast aan de gedachte vanuit het Hindoeïsme, dat het lichaam slechts een omhulsel is van de ziel. Mijn schoonvader mag er dan lichamelijk niet meer zijn. Hij blijft voortleven in onze herinnering.