Nelson Mandela zei ooit: “Moed is niet de afwezigheid van angst, maar de overwinning ervan.” Dat is voor mij de samenvatting van de campagne van Holi is geen Houseparty, die nu bijna een jaar lang wordt gevoerd. In dat jaar heeft er een ontwikkeling plaats gevonden in de Hindostaanse gemeenschap die ik nog niet eerder heb gezien. Het is een ontwikkeling van emancipatie, strijd en solidariteit.

In april 2015 publiceerde ik een column over Holi housefeesten in de zomer. Ik was nog aan het nagenieten van Phagwa toen ik de aankondiging van het Holi Festival of Colors in de zomer voorbij zag komen. Ik zette mijn gedachten en bezwaren tegen dit fenomeen op virtueel papier en was benieuwd of er meerderen waren die mijn perspectief deelden. Mijn column riep op Facebook veel reacties op en leidde tot een uitnodiging van OHM voor deelname aan de talkshow “Dialoog & Levensbeschouwing”. Tijdens de talkshow kwamen drie verschillende onderwerpen aan bod: de nieuwe generatie Hindostaanse jongeren, female empowerment en Holi. De discussie over Holi was mooi en pittig, er kwamen verschillende perspectieven aan bod en het leidde zelfs tot een discussie na de afronding van de opnames. Ik was hoopvol gestemd dat de uitzending van deze discussie op landelijke televisie veel mensen aan het denken zou denken en in ieder geval een basis zou bieden voor kijkers om zelf een mening te vormen.

Maar die hoop werd al snel de grond in geboord, toen ik een mail ontving van de redactie van OHM. De discussie over Holi was uit de talkshow geknipt. De gesprekken zouden te lang zijn voor de uitzending en de redactie vond het beter om twee onderwerpen volledig te behouden dan in alle drie de onderwerpen stukken te knippen. De discussie over Holi vonden ze het minst passen in het geheel, dus werd die geschrapt. Om het toch goed te maken en het publiek de discussie niet te onthouden werd beloofd het item over Holi op de website te plaatsen, zodat het in ieder geval online bekeken kon worden. Dit item is naar mijn weten nooit online gezet. Het was voor mij een eerste kennismaking met de angst die heerst om deze discussie publiekelijk te voeren.

Op Facebook werd ondertussen het idee geopperd om een actiegroep op te zetten. In mei 2015 reageerden twee jongeren met een serieuze betrokkenheid om actief bij te dragen aan een daadwerkelijke protestcampagne: Shivani Jagroep en Triwish Hanoeman. Ik kende beiden via maatschappelijke en artistieke netwerken en wist dat we op dezelfde golflengte zaten. We besloten bijeen te komen en een campagneplan op te zetten met de titel “Holi is geen Houseparty”. We formuleerden de eis dat de Holi housefeesten in de zomer Holi uit hun naam en communicatie moesten halen, omdat Holi een lentefeest is. Holi is verbonden aan de komst van de lente, zoals Kerst verbonden is aan de geboorte van Christus en Bevrijdingsdag verbonden is aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. We eisten respect voor die cultureel-historische context en het spirituele gedachtegoed van Holi. We zetten een Facebook-pagina op, www.facebook.com/actiegroepholi, en hoopten op een paar honderd likes om een eerste achterban op te bouwen. Binnen twee weken hadden we al meer dan 1000 likes bereikt, onze mond viel open van verbazing. Ons protest bleek veel meer draagvlak te hebben dan we dachten.

De grote steun voor onze actie riep ook een tegenreactie op, in juni 2015 verscheen een artikel op Nieuwwij met de titel “niet-Hindoes mogen ook Holi vieren”. In het artikel werden vooral valse aannames en beschuldigingen geuit. Iedere journalist die ons tot zover had benaderd had ons eerst gevraagd om een reactie en standpunt, voordat er artikelen gepubliceerd werden. Hoewel de journalist van Nieuwwij ons persoonlijk kent, heeft ze nooit contact met ons opgenomen om ons standpunt aan te horen en de aannames die ze schreef te verifiëren. Het werd ons duidelijk dat dit een politieke zet was om ons in diskrediet te brengen. Met het artikel en onze reactie op het stuk werd de discussie naar het publieke domein gebracht.

Ondanks de negatieve intenties was het gevolg voor ons zeer positief: naar aanleiding van de argumenten die werden aangedragen in het artikel ontwikkelden we een discussie toolkit, waarmee we voor ieder argument tegen ons protest een tegenargument voor onze actie formuleerden. De verwijzing naar wijsheden uit de geschriften in het artikel brachten ons op het idee om degenen te raadplegen die daadwerkelijk de geschriften hadden bestudeerd: de pandits. We kwamen in een netwerk terecht van mandirs en pandits die vanuit de waarden van het Hindoeïsme beargumenteerden dat ons protest een goede zaak was en in het belang van de gemeenschap. We publiceerden interviews met pandits die de betekenis van Holi en het belang van de verbinding met de lente uitlegden. We ontvingen uitnodigingen van mandirs om mensen na diensten toe te spreken en op te roepen tot steun en actie. We zetten de fotocampagne Respect My Culture #holiisgeenhouseparty op om de steun van deze mensen zichtbaar te maken. Met de campagne wilden we aangeven dat cultuur en identiteit van Hindostaanse Nederlanders in het algemeen en van Holi als spiritueel lentefeest specifiek gerespecteerd moet worden. Wij zijn trots op waar we vandaan komen en hebben het recht om dat cultureel erfgoed waardoor wij gevormd zijn en wat als inspiratie dient voor velen te behouden en waarborgen.

Toch bleef de angst regeren. Ondanks het feit dat we meer dan 15 verschillende Hindoe-organisaties met elkaar verbonden hadden voor een gezamenlijke protestbrief tegen het Holi Festival of Colors, werden we binnen de gemeenschap beschuldigd van het zaaien van verdeeldheid. Ondanks het feit dat de organisaties van de Holi housefeesten aanvragen hebben ingediend bij de European Trademark Commission om Holi Festival of Colors of Holi Fusion Festival te registreren als hun exclusief handelsmerk, werden niet zij, maar wij beschuldigd van het claimen van een patent op Holi.

Wij lieten ons hierdoor echter niet weerhouden en wisten in juli een gesprek te organiseren met de initiatiefnemer van het Holi Festival of Colors, Maxim Derenko. In een Skype gesprek van een half uur werden grote meningsverschillen duidelijk over respect voor de Hindoe cultuur. Derenko was van mening dat er van belediging geen sprake was, omdat dat niet de bedoeling is van het festival. Toen wij hem duidelijk maakten dat veel Hindoes het festival wel als belediging ervaren, schoof hij dat terzijde als niet relevant. Op ons argument dat hij de waarden van Holi verdraait door een lentefeest als een zomerfeest te presenteren, had hij geen antwoord. Ons concrete voorstel aan Derenko was om de verbinding met Holi in de communicatie en naam te verbreken en het festival gewoon als een Festival of Colors te presenteren. Hij weigerde. Wat hij wel toegaf, was dat het festival in Nederland niet meer zou plaats vinden. Hoewel hij dit niet met zoveel woorden zei, konden we tussen de regels door lezen dat hij de dreiging van demonstraties bij hun festival niet als risico wilde nemen en geen negatieve publiciteit wilde. We hadden ons eerste succes behaald.

In de zomer van 2015 ontving ik een uitnodiging om deel te nemen aan een pilot talkshow van Pauw Academy. In de talkshow mocht ik in discussie gaan met een pandit die zich expliciet had uitgesproken tegen onze actie. De discussie tijdens de uitzending was opmerkelijk, de pandit reageerde nergens inhoudelijk op en leek als enige doel te hebben mensen aan te sporen ons niet te steunen. Na de opnames heb ik de pandit aangesproken om hem uit te nodigen voor een dialooggesprek. Ik gaf aan dat iedereen recht heeft op zijn/haar mening en dat het niet erg is om verschillende perspectieven te hebben. Wat wel belangrijk is, is dat de meningen gebaseerd zijn op feiten en niet op aannames. Dat kan alleen als we in gesprek gaan en in dialoog nagaan wat oplossingen kunnen zijn. De pandit antwoordde met een glimlach dat hij het hier helemaal mee eens was en graag met ons in gesprek ging. In de dagen daarna heb ik via verschillende kanalen geprobeerd contact met hem te leggen, maar tot de dag van vandaag nul respons ontvangen. Wat ik wel vernam uit mijn netwerken was dat de pandit met een actieve lobby bezig was tegen onze actiegroep. Het werd mij duidelijk dat ook hij een politieke agenda had.

Zijn pogingen waren echter niet succesvol. In het najaar van 2015 ontvingen we een uitnodiging van de voorzitter van Hindu Forum of Europe om te spreken op de General Assembly in november in Brussel. In het bijzijn van vertegenwoordigers van Hindoe-organisaties uit heel Europa deden we een oproep om krachten te bundelen op internationaal niveau en te protesteren tegen de Holi housefeesten.

In maart hebben we samen met bijna 30 Hindoe-organisaties uit het hele land een gezamenlijke protestbrief gestuurd aan het Holi Fusion Festival. Deze organisatie heeft voor 2016 al festivals gepland in mei, augustus en september in Nijmegen, Eindhoven en Maastricht. Hoewel op de website van de organisatie uitgebreid wordt verwezen naar de religieuze fundamenten van Holi, claimt de organisator, die zelf Indiaas is en in opdracht van de stadspromotor Eindhoven 365 het festival opzette, in de NTR uitzending Holi als inspiratie dat hij niet wist dat Holi een lentefeest is. Bovendien zegt hij: “Als je 85% van de mensen in India vraagt of ze weten dat Holi een lentefeest is, zouden ze het niet weten.”

Op 23 maart 2016 deden we drie flashmobs in Den Haag en Amsterdam: om 12.15 op de Shri Vishnu School in Den Haag; om 16.15 op Holi Hungámá in Wijkpark Transvaal en om 19.00 op Outdoor Holi in Amsterdam Zuidoost. Met tientallen deelnemers die meededen maakten we gezamenlijk een statement maakten tegen Holi in de zomer. Met de flashmob wilden we iedereen binnen en buiten de Hindoe gemeenschap uitnodigen om samen Holi, in haar oorspronkelijke context, te vieren met respect voor het spiritueel erfgoed. Op deze wijze wilden we bijdragen aan meer zichtbaarheid van Holi vanuit de Hindoegemeenschap en een statement maken dat Holi in de zomer geen optie is. De flashmob actie kregen media-aandacht van Den Haag TV/FM, Omroep West, FunX en landelijke omroep NTR. Voor de Respect My Culture Campagne hebben we inmiddels meer dan 100 foto’s verzameld.

Hoewel we tegenslagen hebben gekend zoals iedere sociale strijd kent, ben ik de afgelopen tijd ontzettend geïnspireerd geraakt door de mensen die ik heb ontmoet tijdens de campagne. Dansscholen die binnen twee weken anderen wisten te mobiliseren voor een flashmob, zoals Dansschool Ghoenghroe ki Pukar, Dansschool Masti en Dansschool Shi-Rag. Organisaties die ruimte maakten in hun programma om onze actie een podium te geven, zoals Stichting Holi Samen, Stichting Holi Divali Amsterdam, Shri Vishnu Basisschool, Arya Samaj Jongeren, Hindoecentrum Sewa Dhaam, Vaidiek Arya Samaj Amsterdam, Shri Shiv Mandir in Eindhoven en Stichting Samaanta in Capelle a/d IJssel. Pandits zoals pandit Tewarie en pandit Pikaar die ons vanuit de Hindoe waarden en geschriften input boden en met ons meedachten over de campagne. Radiostations zoals Radio SKS, Radio Sangam en Vahon Radio die ons een platform boden. En vele anderen die online en offline de discussie aangingen over dit thema. Nooit eerder heb ik meegemaakt dat Hindostanen in Nederland zo’n uitgesproken politiek statement voor hun gemeenschap in het publieke domein durfden te maken. Het is een teken dat mensen niet meer bang zijn hun stem te laten horen en het respect op te eisen voor hun gemeenschap.