Siela Ardjosemito-Jethoe: Tellen

Reacties zijn gesloten

Meetellen

In 2019 was ik in LA voor mijn werk binnen het Diversiteit en Inclusie veld. Een mooie reis met fijne mensen die allemaal met hetzelfde doel daar waren, meer leren over het toepassen van inclusie binnen het hoger onderwijs. Ik kan niet anders zeggen dan dat het een prachtige, inhoudelijke reis was, een reis waarbij men niet alleen bereid was om te luisteren en leren van de Amerikaanse voorbeelden, maar ook van elkaar. Een gelijkwaardigheid in een groep van mensen die in weinig opzichten op elkaar leken, behalve dan dat men meer kennis kwam vergaren over het onderwerp.  Er komen verschillende sprekers aanbod, die allemaal vanuit hun eigen perspectieven en disciplines iets te delen hadden met onze groep. Zo ook Vice Chancellor for Equity, Diversity and Inclusion Jerry Kang van UCLA, hij sprak over accountability. Ik moet er aan denken omdat het cijfermatig duiden van zaken invloed kan hebben op de urgentie om iets als ontwikkelpunt op te nemen. Hij gaf verschillende voorbeelden, denk aan het meetbaar maken van misstanden wat betreft seksuele intimidatie en die cijfers vervolgens ook op de publieke website van UCLA delen. Hij stelde, dat wanneer je cijfers hebt je gestaafd kan duiden waar de problemen zich voor doen en zo kan je je als instituut verantwoordelijk houden voor de uitkomsten en mogelijke oplossingsrichtingen. Het is me bijgebleven juist omdat deze manier van tellen vooral ging over meetellen. ‘Hoe kan iedereen meetellen en wat is daar voor nodig binnen de gemeenschap van UCLA?’; dat was de vraag.

Aftellen

In Nederland was er onlangs de discussie over het inzetten van de Barometer Culturele Diversiteit. De Barometer Culturele Diversiteit geeft organisaties inzicht in de culturele diversiteit van hun personeelsbestand, zonder dat individuen herkenbaar zijn in de cijfers, zo duidt het CBS. Er is veel ophef over geweest, binnen de universitaire wereld en binnen de politiek. De cijfers uit dit onderzoek zouden iets kunnen betekenen wat betreft het duiden van representatie van medewerkers, teachingstaff en de brede organisatie. Het lastige met cijfers is dat het in sommige gevallen ook over afrekenen gaat. Het gevaar hier schuilt in het buitenspel zetten van mensen binnen het spectrum van de Nederlandse identiteitsvorming. Het duiden en tellen gaat in dit geval niet over meetellen maar over uitsluiten. Om verschillen te kunnen ontdekken zijn er categorieën nodig, juist om mensen te kunnen laten meetellen. Binnen beleid en onderzoek is er een verschuiving in termen; vreemdelingen naar minderheden naar de duiding allochtoon. Deze term werd in 1989 als neutraal en wetenschappelijk beschouwt. Toch wordt deze term in 2016 niet meer door het CBS gehanteerd, er komt westers en niet-westers voor in de plaats. Dit jaar kiest het CBS ervoor om ook de terminologie westers en niet-westers los te laten. Er is een spanningsveld tussen onderzoekmatig staven van cijfers ten aanzien van beleid en hoe de cijfers (en de termen die hierbij horen) in de samenleving worden gebruikt en andere betekenis krijgen. Het gesprek in de samenleving gaat over erbij horen, meetellen en identiteitsvorming. Wanneer ben je Nederlander en wanneer niet en wie gaat hier eigenlijk over? Binnenkort komt Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid met een rapport uit over de terminologie. Er wordt gesproken over een breder perspectief voor tweede en derde generatie ‘migranten groepen.’ Het is wat mij betreft aftellen naar een inclusiever samenlevingsbeeld wat betreft Nederlanderschap en goede categorieën om vanuit wetschappelijk en beleidsoptiek wel aan gelijkwaardigheid en systemische verandering te kunnen werken.

Her(s)tellen en vertellen

Het definiëren van mensen in categorieën heeft ook te maken met vertrouwen. De geschiedenis leert ons dat het categoriseren van mensen heeft geleid tot ongelijkwaardigheid. In de ergste gevallen tot het dehumaniseren van mensen zoals in tijden van de slavernij, de tweede wereld oorlog en bijvoorbeeld de genocide in Rwanda. Het biedt geen houvast om mensen ruimte te geven om te herstellen, te hervestiging, te laten wortelen en identiteitsvorming te laten plaatsvinden. We zien dit terugkomen in de duiding in de krantenkoppen wanneer een persoon van kleur voor Nederland uitkomt in de sportwereld en wint, deze persoon wordt dan geduid als Nederlander. Er wordt met geen woord gerept over de etnische achtergrond of kleur. Wanneer het echter gaat over criminaliteit en misstanden zijn we er als de kippen bij om etniciteit te duiden, wit en Nederlands wordt hier overgeslagen. Persoon van kleur zijn wordt op deze manier altijd in een negatieve context geduid en begrepen en de gewenste neutraliteit binnen wetenschap en beleid wordt in de samenlevingscontext onmogelijk. Het wordt daarom steeds belangrijker om completer te zijn in de vertellingen die er zijn. Het delen van de brede geschiedenis, het duiden van de ongelijkwaardigheid die er in die geschiedenis is ontstaan en het in rekenschap houden van de uitwerking daarvan op de hedendaagse samenleving. Op het moment dat we daar ruimte voor hebben gemaakt, dan kunnen we misschien met vertrouwen gaan kijken naar de cijfermatige duiding. Een duiding waar we zoals Jerry Kang dat benoemde onszelf scherphouden op het bevorderen van inclusie.