“Ik zit niet lekker in mijn vel. Dit voel ik al jaren, ik weet niet exact vanaf wanneer. Wel heel lang. Een gevoel dat me aangeeft dat ik niet verder kan, mij demotiveert om zelfs te proberen om verder te kunnen. Een gevoel dat me ervan overtuigt dat ik, ook al zal ik proberen stappen vooruit te maken, niet succesvol zal zijn. Is dit misschien faalangst? Het kan, ik weet ‘t niet. Ik vermoed iets wat meer dan faalangst is. Want het houdt mij niet alleen tegen, maar duwt mij ook in een hokje. Een hokje, klein genoeg dat ik er zittend met opgetrokken benen net in pas. Een hokje waarin ik veilig bekneld in zit. Daarbuiten is het een wrede wereld waar ik dien te letten op elke pas die ik zet. Want de meeste medebewoners van de aardbol hebben geen goede gezindheid ten opzichte van mij. Vrijwel eenieder is slechts op eigen voordeel uit, al gaat dat ten koste van een ander, lijkt mij vaak. Ik durf dan ook niet alle woorden die uit verschillende monden komen, te geloven. Want in het brein zitten vast gedachten die niet stroken met de geproduceerde formuleringen. Kortom, ik voel me niet thuis buiten mijn comforthokje.”

Hij nam een adempauze en ik gebruikte de stilte om de woorden van de informatiegolf die mij hadden doordrenkt, te vatten. Het was een vroege maandagochtend, toen ik de nieuwe werkweek startte en deze introverte leerling van mij de sluier wegtrok en zijn knel blootlegde. Terwijl ik zijn beslommering analyseerde om een plan van aanpak voor te stellen, continueerde hij zijn relaas:

“Maar! Ik besef dat ik zo niet door kan gaan. Ik heb af en toe gelukkig ook heldere momenten en dan overheerst de drang om mijn hok te verlaten. Ik ben op zoek naar methoden om deze gedachte te stimuleren en mezelf vrij te maken van het onderdrukkende gevoel.”

Gedurfde openbaring. Buitengewoon voor iemand die nauwelijks iets ongevraagd van zich laat horen. Prachtig dat hij zijn situatie erkent, bovenal openstaat voor transformatie. Het is dat je verschillende kanten op kan met een situatie; erin blijven en deze ondergaan zoals zij is of pogen haar te veranderen, zijn er twee. Mijn pupil koos voor verandering en ging op zoek naar wegen die daartoe leiden.

De bewustwording is important: dat je doorhebt dat er waardevolle verandering kan plaats vinden. Eenieder zit weleens in een situatie die niet naar zijn zin is. Een leerling die slecht presteert en keer op keer slechte resultaten haalt bijvoorbeeld. Bizarre situatie. Of een verslaafde, of een pleaser in een relatie en ga zo oneindig door. Zolang de ontwaking niet plaatsvindt, blijft de stap naar verandering uit. Met het besef het anders te willen, komen stappen om te transformeren.

Helaas ben je soms afhankelijk van anderen om de situatie naar wens te hebben. Het besef en de wil om het naar je zin te hebben kan er zijn, maar de inbreng van een andere partij is essentieel om de beoogde toestand te creёren. Zoals je je het voorneemt te genieten van de rust tijdens de afgekondigde totale lock down voor een etmaal. Het vooruitzicht is zalig, geen ziel waagt zich onnodig over straat, dus het is op enkele onoverkomelijke geluiden na muisstil. Vooral in de buurten waar het asfalt glad gereden wordt, valt een geluidvrije dag op en kijk je er zelfs reikhalzend naar uit. Je plant maximaal te genieten van de voor jou gecreёerde stille dag. Het wordt een dag met jezelf en voor jezelf in de tuin. Een metertje of anderhalf boven het aardoppervlak in de lucht gehouden door een comfortabele hangmat, met volle teugen genietend van de gecultiveerde natuur en een goed boek. Totdat je ontdekt dat de dagindeling van je goede buren haaks op de jouwe staat. Die hebben het zich voorgenomen qualitytime met het gezinnetje ook in hun tuin door te brengen: bbq, een badje voor de kids die hun energie gedwongen opsparen, gezien hun uitlaatkwartier in dit Coronatijdperk minder of zelfs niet toegankelijk is. En nog wat passende muziek om het geheel te vervolledigen. Gezellig!

Of een andere toestand waarmee wellicht elke ouder zich kan vereenzelvigen: het huis is schoon, alles heeft een eigen plek en dient na gebruik terug geplaatst te worden op de vastgestelde thuishaven. Er heerst altijd een opgeruimde, nette sfeer in huis, aangenaam en inspirerend voor alle huisgenoten. Maar helaas ligt het creёren van die ambiance niet alleen aan jou als (werkende) opvoeder. Soms kunnen het de opgroeiende medebewoners zijn die nog moeten leren wat, hoe, waarom, bovenal waar hoort. Het gelukt je, om dag in dag uit, elk spul minitieus terug te plaatsen, in de hoop daarmee deze regel aan te leren. In dit geval bewijst de ervaring dat herhaling dé noodzaak is voor onthouden en leren bij kinderen. Die moeten het vaak genoeg horen en/of zien, alvorens ze het gewenste gedrag vanzelfsprekend vertonen. Vaak is relatief. En jij bent de opvoeder!