Een hele poos geleden zat ik in een grote meeting met allemaal slimme mensen. Het was een brainstormsessie en hoewel ik uit een legal vakgebied kwam, werd ik gevraagd mee te denken met marketing. Een hele slimme zet van de company, omdat je dan mensen krijgt die ‘out of the box’ denken. Mij werd gevraagd wat een manier was om oudere hits weer onder de aandacht van het publiek te brengen. Ik begon hardop na te denken en zei het eerste dat in mij opkwam, namelijk oudere hits in een akoestisch jasje. De directeur van de company zei: ‘Dat is een heel goed idee; de MTV Unplugged series hebben het inderdaad goed gedaan toentertijd.’

En echt in een ‘split second’ zei een marketing stagiaire ineens: ‘Ja, dat akoestische ga ik opzetten, want dat is mijn idee.’ Verwarring op het gezicht van de directeur en op mijn gezicht. Vervolgens valt de marketing director in en zegt: ‘Zoals het idee van stagiair x al aangeeft, kunnen wij het volgende akoestisch evenement doen.’

Ik garandeer je als ik de Tasiana was, die ik nu ben, dat ik dan was opgestaan, had gezegd ‘En dat is nu diefstal van intellectueel eigendom’ om vervolgens weg te lopen. Maar ik was toen letterlijk met stomheid geslagen en kon niet geloven dat mensen voor de ogen van zovelen durfden mijn idee te stelen en vervolgens te doen alsof ik gek was.

Een andere keer werd aan mij gevraagd door een danslerares om haar de pasjes te leren van een dansstijl die zij niet beheerste. Ik heb het gedaan en vervolgens heeft ze met mijn choreografie, achter mijn rug om, auditie gedaan voor een optreden. Ook daar was ik weer met stomheid geslagen over de manier waarop mensen handelen. En ze had nog de euvele moed mij te zeggen; ‘Tasiana, je vindt het toch niet erg dat ik auditie heb gedaan?’ Dus niet alleen probeer je me te benadelen, maar je wilt ook nog voor me bepalen dat ik het niet erg mag vinden, omdat we vriendinnen zijn. Mooie vriendinnen. Uiteindelijk is zij wel afgewezen en heb ik de job gekregen. Sterker nog, ik heb naar aanleiding van mijn auditie de choreografie voor zeven dansstukken in een musical mogen doen.

En zo kan ik talloze voorbeelden aanhalen van mensen die dit bij mij hebben geprobeerd en, waar ik bijna zeker van ben, dit vast ook bij jou hebben geprobeerd. Eerst was ik er boos over, omdat mensen je dus uit jaloezie proberen te benadelen met deze ‘monkey see, monkey do’-mentaliteit, waarin ze je zo snel na-apen dat jij denkt dat jij gek bent. Maar toen bedacht ik me of er geen andere manier was om ermee om te gaan. Je leest al die mooie quotes met ‘become better, not bitter’, maar probeer het eens toe te passen. Het is moeilijker dan je denkt.

Toch is er een positieve kant hieraan. Ten eerste is het een groot compliment dat mensen je na-apen of je ideeën stelen. Dat betekent dat ze meer waardering hebben voor wat uit jouw hoofd komt dan wat zij zelf kunnen bedenken. Dat is wel jammer, want als ze hun eigen creativiteit zouden gebruiken, zou de wereld waarschijnlijk versteld staan. Maar door jaloezie en onzekerheid focussen ze zich op jou en missen ze wat zij hadden kunnen betekenen voor deze wereld. Ten tweede, en deze is heel belangrijk, niemand kan doen wat jij doet op de manier waarop jij het doet. Het is niet leuk en soms is het zelfs heel pijnlijk als jij een ander succesvol ziet worden met iets dat jij hebt bedacht of uitgevoerd en je weet dat ze na-apen. Maar meestal is het een kwestie van tijd, voordat ze door de mand vallen. Als jij weet dat je nageaapt wordt en je trekt de stekker eruit, dan hebben ze geen input meer van jou en vallen zo door de mand. Of ze moeten hun eigen stijl inmiddels ontwikkeld hebben. Maar zoals dat meestal gaat bij na-apers kopiëren ze slechts en vinden ze niet hun eigen stem binnen hetgeen ze na-apen.

Brengt me op het volgende; weet met wie je je omringd. Vooral als je net als ik, een beetje naïef bent en een flapuit en denkt dat iedereen te vertrouwen is. Ik begrijp nu pas Maya Angelou’s quote: ‘The first time someone shows you who they are, believe them.’ Wij willen soms excuses maken voor hun gedrag of denken dat ze het niet zo bedoeld hebben. Helemaal als ze je zeggen dat je het toch echt verkeerd ziet. Maar daden spreken luider dan woorden. Let op de daden en trek je conclusie.

Er zijn een paar lessen die ik heb geleerd van ‘monkey see, monkey do’. Ik let op wie ik om me heen heb, voordat ik mijn ideeën uit of mijn plannen uitvoer. Mocht je dan toch, in je enthousiasme, in de buurt van onbetrouwbare aasgieren hebben gesproken die ervandoor zijn gegaan met je idee, concept of zelfs met de hele uitvoering van je plan, besef dan dat er meer creativiteit in je zit. Je hebt je beste idee nog niet gehad. Trek de stekker eruit, zodat je de na-apers geen input meer hebben. En als laatste, bouw in stilte. Je succes zal voor zich spreken wanneer het in de openbaarheid komt.

Dit betekent overigens niet dat er niet meerdere versies van iets kunnen bestaan. Niet zomaar zegt men ‘beter goed gejat, dan slecht bedacht’. Denk aan verhalen, tv-series, films, liedjes, etc. De kunst is echter er zodanig je eigen twist aan te geven, dat jouw uniek-zijn erin naar boven komt.