Een poos geleden was ik ergens op bezoek en toen kwam er een dame binnen die aan haar dochter vroeg; ‘Hoe is je dochter (haar kleinkind) zo donker geworden?’, waarop de dochter antwoordde: ‘Ze is hetzelfde gebleven hoor, ma. De hele dag is ze binnen.’ De moeder vervolgde: ‘Let wel een beetje op, hoor, dat ze niet in de zon loopt en donker wordt’.
Zat ik daar. Zelf donker van kleur en een groot zonneliefhebber. En ik kon mijn mond niet houden, of dat nu als respectvol werd gezien of niet. Dus ik tegen haar: ‘Kunt u mij vertellen wat er mis is met donker zijn?’ Er volgde wat gestamel, maar een echt antwoord kreeg ik niet.
Nu had ik eigenlijk niet zo verbaasd moeten zijn. Ik weet nog dat sinds ik klein was, ik opmerkingen om mij heen hoorde over kleur. Donkere kindjes werden als minder mooi, minder slim beschouwd en er werd niet met ze gespeeld. En ze werden niet eens gelijkwaardig behandeld, laat staan voorgetrokken, zoals de lichte kindjes.
Alsof dat niet erg genoeg is, is er ook nog een soort van sub-discriminatie binnen kleurdiscriminatie. Als jongen of man is het blijkbaar minder erg dat je donker bent, dan wanneer je een donker meisje of donkere vrouw bent. Bij de heren wordt het vaker geaccepteerd en gerechtvaardigd, maar bij de dames worden allerlei schoonmaakmiddelen, excuus, schoonheidsmiddelen, erbij gehaald. Dat die schadelijk zijn voor de gezondheid doet er niet toe, maar mensen moeten niet zeggen dat je dochter donker is. Want ja, hoe gaat ze dan een goede man vinden?
Dit brengt mij gelijk op mijn volgend punt, want ook bij het zoeken of vinden van een huwelijkspartner is kleur namelijk een ‘big deal’. Zo vaak als ik om me heen heb gehoord dat ‘larkia itna udjar hai’ of ‘londwa kitna udjar dekha hai’. Een lichte partner is het ideaalbeeld en kies je toch voor een donkere partner, wees dan bereid je flink te verdedigen en uit te leggen waarom het vooral geen probleem voor je vormt.
Binnen onze gemeenschap, kan ik me niet herinneren ooit gehoord te hebben dat een donkere dame als mooi bestempeld werd. Het schoonheidsideaal dat ons als voorbeeld wordt voorgehouden, verandert niet. Sterker nog, vaak wordt de donkere huidskleur als scheldwoord gebruikt bij discussies en ruzies. Hoe gaat ons denken ooit veranderen, als wij de donkere huidskleur niet als gelijkwaardig aan de lichte huid gaan beschouwen?
Maar waar komt dit denken dan vandaan, dat licht beter zou zijn dan donker? Gedurende de contractarbeidsperiode, die overigens niet meer was dan gecontracteerde slavernij, werd ons door de ‘witte meesters’ geleerd dat zij beter waren dan ‘wij donkere mensen’. Nu die overheersers er niet langer zijn, gaat dat denken door en discrimeneren we elkaar onderling op dezelfde wijze. De witte Hindostaan wordt verondersteld beter te zijn dan de donkere Hindostaan. Dit denken is lariekoek en apekool en het wordt hoog tijd dat we ons denken veranderen, ‘because now we know better, so we can do better.’
Dat kleurdiscriminatie een wereldwijd probleem is, blijkt uit de ‘unfair and lovely’ campagne eerder dit jaar, waarbij donkere dames van over de hele wereld zich begonnen uit te spreken tegen het schoonheidsideaal van licht moeten zijn. Bollywoodacteurs en –actrices, die wereldwijd een voorbeeldfunctie vervullen, zijn nog steeds voornamelijk licht van kleur en zij promoten vaak zelfs het bleken van de huid en de lichte huidskleur als schoonheidsideaal. De kleurdiscriminatie wordt zo in stand gehouden, binnen onze Hindostaanse gemeenschap en ver daarbuiten, en zal daarom bespreekbaar gemaakt moeten worden, totdat ons denken veranderd.
Een klein experimentje. Stel je voor; je bent licht van kleur en je wordt op een dag wakker met een donkere huidskleur. Ineens wordt je niet meer als de mooiste beschouwd, ineens zegt niemand meer tegen je dat je beeldschoon ben, je man schrikt zich dood, want ineens heeft hij een donkere vrouw en je schoonmoeder valt bijna flauw, want wat is er gebeurd met haar ‘udjar’ schoondochter. Je familieleden komen aangesneld met allerlei bleekmiddelen om je weer terug te bleken naar licht. Hoe vernederd zou jij je niet voelen? En toch is dit de realiteit van vele donkere dames. Ze voelen zich klein gemaakt, dom, buitengesloten, minderwaardig, lelijk, niet geaccepteerd, zich altijd maar bewijzend dat ze iets waard zijn, compenserend voor hun ‘gebrek’.
Het is hoog tijd om ons denken vrij te maken van kolonialisme en kleurdiscriminatie en te beseffen dat God ons gelijk heeft gemaakt en uniek en bijzonder op onze eigen manier. Zoals de track van de groep En Vogue perfect samenvat: ‘free your mind and the rest will follow, be colorblind don’t be so shallow’. En ik, ik blijf lopen in de zon.