Den Haag, Diváli nagar

Amar K. Soekhlal

Diváli in Den Haag: Licht, Devotie en Verbinding op het Paul Krugerplein

De Diváli-viering in Den Haag heeft dit jaar een bijzondere nieuwe dimensie gekregen. Waar het feest van licht traditioneel thuis of in tempels werd gevierd, werd het Paul Krugerplein omgetoverd tot een meerdaagse, openbare viering vol devotie, cultuur en samenzijn. Een plein dat historisch al verbonden is met Hindostaanse tradities zoals Holi, werd nu een spirituele plek voor Laksmi mátá — de godin van voorspoed, licht en innerlijke zuiverheid. Het was een prachtige zonnige herfstdag. Terwijl ik vanaf de Steinlaan richting het plein fietste, hoorde ik in de verte het geroffel van de ghanti, het zingen van Maiya Jai Laksmi Mata en het geluid van de sankh. Het klonk zo vertrouwd — in gedachten was ik weer op Kwatta, Suriname. Diváli is voor mij onlosmakelijk verbonden met sewai met roti en sehná met birambi ke catni. Heerlijk!

Op het plein stonden kraampjes met beelden van Laksmi mátá, kleurrijke versieringen en geurende lekkernijen. Maar het absolute hoogtepunt was het moment waarop een prachtig beeld van Laksmi mátá, gehuld in een rode sari, via een hoogwerker langzaam nederdaalde. Terwijl bhajans haar verwelkomden op aarde, voelde het alsof het goddelijke tastbaar werd — een moment van diepe devotie en ontroering. Ik heb grote bewondering voor de vrijwilligers die dit alles mogelijk hebben gemaakt. Hun inzet, creativiteit en toewijding hebben van Diváli een stads breed feest gemaakt dat mensen samenbrengt — ongeacht achtergrond of geloof. Het is mijn hoop dat de komende Diváli-vieringen net zo groots en verbindend zullen zijn, en dat álle Hagenaars zich welkom voelen om mee te vieren.

De betekenis van Diváli

Diváli, ook wel Dipávali genoemd, betekent letterlijk “rij van lichtjes”. Het is een van de belangrijkste feesten binnen het hindoeïsme en staat symbool voor de overwinning van het goede op het kwade, van kennis op onwetendheid, van hoop op wanhoop. Centraal staat de verering van Laksmi mátá, die voorspoed en innerlijke rijkdom brengt. Tijdens Diváli worden huizen schoongemaakt en versierd met diya’s (olielampjes), en lichtslingers. Families bereiden zoete en hartige gerechten, delen cadeaus en wensen elkaar geluk en voorspoed. Maar Diváli is meer dan een feest — het is een moment van reflectie, vernieuwing en verbinding.

Diváli als brug tussen generaties en gemeenschappen

Ook in Den Haag leeft de traditie voort. Hindoe basisschool VAHON organiseert jaarlijks een Diváli-optocht waarbij leerlingen, ouders en docenten meelopen met led lampjes — een traditie overgenomen uit Suriname, waar optochten nog steeds groots worden gevierd. In de jaren zeventig liep ik zelf mee, toen nog met een brandende toorts. Achteraf gezien gevaarlijk, maar het symboliseerde de kracht van licht in de duisternis. De viering op het Paul Krugerplein laat zien hoe tradities zich aanpassen aan de tijd en ruimte. Van toortsen naar led lampjes. Van huiselijke rituelen naar stads brede evenementen. Maar de essentie blijft: licht brengen in de samenleving, in onszelf en in elkaar. Terwijl ik daar stond, omringd door muziek, geurige lekkernijen en het zachte licht van diya’s, voelde ik de devotie diep van binnen. En precies op dat moment ging mijn telefoon over. Ik nam op en hoorde mijn lieve nicht Maltie zeggen: “Amar, ik heb roti met sewai gemaakt, kom je halen.”

Een mooier einde van Diváli kon ik me niet wensen.