Op 5 juni 2021 herdenkt de Surinaams-Hindostaanse gemeenschap de aankomst van de door de planters in Suriname bestelde Brits-Indische arbeiders (het huidige India) 148 jaar geleden. In de literatuur is als één van de redenen van vertrek van de emigranten uit India genoemd, de hartstocht voor grond en geld. Dr. C.J.M. de Klerk C.ss.r, De immigratie der Hindostanen in Suriname (1953) noemt de begeerte naar grond en geld als redenen van vertrek. In de internationale literatuur ben ik dit argument verder niet tegengekomen genomen, maar in Surinaamse kringen nog hardnekkig aanwezig.

Al vanaf mijn vroege jeugd ben ik opgegroeid met de surinaams-hindostaanse normen, waarden en omgangsvormen. Mijn ouders vonden het zeer belangrijk dat ik als geboren en getogen Nederlander een duidelijke identiteit meekreeg en bovenal om hier trots op te zijn. Op mijn vierde brachten mijn ouders mij voor het eerst mee naar Suriname en ik vond het er geweldig! Ik ben mijn ouders nog steeds dankbaar voor het feit dat ze mij op jonge leeftijd hun thuisland lieten zien en mij kennis lieten maken met mijn adja, adji (opa en oma van vaders kant) en nani (oma van moeders kant). De culturele bewustzijn die ik toen meekreeg, is sindsdien nooit verdwenen. Bij steeds meer jongeren van mijn generatie die in Nederland opgroeien, zie ik echter dat dit culturele bewustzijn door tal van factoren steeds meer verdwijnt en hiermee ook aanspreektermen als adja, adji en nani. Het gevolg: de opmars van ‘opa’ en ‘oma’!

Toen ik klein was, lazen mijn ouders voor uit het kinderboek over Anansi de spin. Het was één van de weinige kinderboeken die ik mij kan herinneren die voortkwam uit de Surinaamse cultuur. Al het andere waar ik mee opgroeide, van speelgoed tot kinderprogramma’s, waren afgestemd op witte kinderen. Van onschuldig vermaak zoals witte barbiepoppen tot het racistische stereotype van zwarte piet, opgroeien als kind van kleur in de jaren ’90 in de Nederlandse samenleving kon erg verwarrend en eenzaam zijn. Ook al werd je omgeven door liefde en warmte thuis, zodra je de wijde wereld in stapte werd je toch geconfronteerd met de witte norm en het feit dat je daarvan afweek. Op zo’n jonge leeftijd heb je nog niet het bewustzijn of de taal om deze realiteit te begrijpen als institutioneel racisme.

Op 1 juni 2021 werd Indian History Month officieel gelanceerd met een livestream kickoff event. Te gast waren twee van de drijvende krachten achter de redactie van ASHANTI: Sitla Bonoo en Rahina Hassankhan. Samen blikten zij terug op de ervaringen van toen en deelden zij hun reflecties op de strijd van nu. Daarnaast sloot Roos Smeets, actief bij Asian Raisins, aan bij het gesprek. Roos doet onderzoek naar de rol van vrouwen van kleur in de vrouwenbeweging in de jaren ’80 en deelde haar bevindingen.

In een nieuw onderzoek van Radjinder Bhagwanbali, introduceert de historicus de term “tot koelie gemaakt”. Het is een term die een dekoloniaal perspectief biedt op de geschiedschrijving over Hindostaanse contractarbeid en uitnodigt tot kritische reflectie op hoe we die geschiedenis herinneren en het vastleggen ervan voor de toekomstige generaties vormgeven. De term maakt een duidelijke verbinding met slavernijgeschiedenis. Waar voorheen over “slaven” werd gesproken, is de term “tot slaaf gemaakt” steeds gangbaarder geworden. Het is een erkenning van het feit dat mensen niet als slaaf zijn geboren, maar door een actieve daad van de kolonisator tot minderwaardig zijn gemaakt en tot onderdrukking en uitbuiting zijn gedwongen.