Siela Ardjosemito-Jethoe: Met wie ga je? – een column over zorgen, keuzes en twijfel

“Met wie ga je?” vraag ik hem voor de zoveelste keer op een rij. Hij is een mooi, sociaal wezen met prachtige krullende lokken, een mahonie kleurige huid gekust door de zon, een aanstekelijke lach en sprankelende ogen, waar hij al jaren een bril over draagt. Tegenwoordig draagt hij overigens steeds vaker lenzen. En dat is alleen nog maar zijn uiterlijk. Hij is zachtaardig net als zijn vader en keurig ook. Hij spreekt volwassenen met u aan en met twee woorden, geeft een hand bij binnenkomst en vertrek en stelt zich netjes voor aan voor hem onbekenden. Hij gaat er lekker op uit, spreekt af met zijn vrienden om gezellig naar de stad te gaan, gaat graag naar de kermis als het weer die tijd van het jaar is of gaat lekker naar de film. Heerlijk! Dat moet ook als je veertien bent en daarbij je eigen grenzen en die van je ouders aan het uitzoeken ofwel opzoeken bent.

Lees verder

Hans Ramsoedh: Poëzie, als woorden te kort schieten

Hoewel ik een aantal dichtbundels van Surinaamse dichters in mijn boekenkast heb staan, is het lezen van poëzie niet mijn alledaagse bezigheid. Een van die dichtbundels in mijn boekenkast is de prachtige door Michiel van Kempen samengestelde bloemlezing Spiegel van de Surinaamse poëzie uit 1995 waarin meer dan vierhonderd verzen uit de orale cultuur en gedichten van Surinaamse dichters zijn bijeengebracht. Veel van de gedichten die in deze bundel zijn opgenomen vinden hun inspiratie in de Surinaamse cultuur. Dit vergemakkelijkt het ‘begrijpen’ van de gedichten: je hoeft niet lang te zoeken vóór de contouren in het gedicht zichtbaar worden. Het gedicht biedt namelijk gelijk herkenning.

Lees verder

Rakish Naipal: Van Sunil tot Shah Rukh

Er moet me iets van het hart… Het is lang geleden dat ik zo geraakt werd door wat ik op tv zag als van de week. Sterker nog, nog dezelfde avond zag ik iets wat het eerste beeld nog meer versterkte en vergrootte. Mijn vrouw en ik hebben niet veel televisieprogramma’s die we samen kijken, dat is niet erg, dat is nou eenmaal hoe het is. Waar zij houdt van real-life drama, Nederlandse series en fantastisch kan bingewatchen op Netflix en Videoland, ben ik meer de casual zapper die graag naar Sport, Engelse en Amerikaanse TV kijkt.

Lees verder

Padmini Kanhai Mishre: Mijn vaders archief

Mijn naam is Padmini Kanhai Mishre. Ik ben werkzaam bij een dienstverlenende organisatie. Daarnaast ben ik vrijwilliger bij het Wijknetwerk van de Gemeente en het museum Warsenhoeck te Nieuwegein. Na de publicatie van het boek: A remarkable case study on family in the Indian Diaspora ben ik geïnspireerd geraakt voor verdere onderzoeken van de familie historie in zowel Nederland als in diversen landen. Ik heb samen met mijn zus Shanta een stamboom van Vaders- en Moederszijde gemaakt en uitgewerkt. De periode stamt af vanaf 1893 tot heden. In het jaar 2017 heeft het blad GEN mij geïnterviewd over de familie geschiedenis van Indiase komaf met de beschikbare documenten.

Lees verder

Rakish Naipal: Je bent te dik!

Pap, je hebt een dikke buik! Dat is het eerste wat mijn zoon van 10 vanochtend tegen mij zei toen ik wakker werd. Geweldig, bedankt jongen, goedemorgen. Het is zondag ochtend vroeg in huize Naipal en de eerste steek onder water is al gegeven. Er was een tijd dat ik moeiteloos de hele nacht door feestte, om de volgende ochtend met minimale slaap in mijn benen, een dijk van een wedstrijd te spelen. Tegenwoordig strompel ik naar de keuken om zuchtend en steunend een kop koffie te maken.

Lees verder

Hans Ramsoedh: Hansoe Bábá – de man die over de Surinamerivier kon lopen

Van Jezus is bekend dat hij over water kon lopen, zieken kon genezen, wijn kon maken van water, vissen kon vermenigvuldigen en doden weer tot leven kon wekken. Niet-gelovigen zien deze verhalen tot lering en vermaak van de gelovigen. Veel gelovigen nemen deze verhalen echter wél voor waar aan: Jezus is immers de zoon van God. Bij iedere groep doen verhalen de ronde over magische krachten van personen, zo ook bij Hindostanen in Suriname. Een van de personen is Hansoe Bábu uit Meerzorg.

Lees verder

Siela Ardjosemito-Jethoe: Een klassieker – een column over kleur, klasse en kunst

In 1985 bedacht mijn moeder dat het fijn zou zijn dat ik een muziek- instrument zou leren bespelen. Dat was ook logisch omdat mijn ouders beiden muzikaal onderlegd waren. Mijn vader speelde verschillende instrumenten zoals harmonium, dhantaal en dhol en mijn moeder zong liederen. In Friesland waren er geen mogelijkheden om een Indiaas instrument te leren spelen, dus het werd orgel. Mijn moeder vond dat prachtig en ze spaarde voor een heuse elektrische orgel, dan konden we er zelf ook nog van alles mee uitproberen. Eén keer per week ging ik op dinsdagmiddag naar orgel-les. Ik leerde daar kennismaken met Chopin, Bach, Mozart en nog meer van die Westerse Klassiekers.

Lees verder

Svastika Ramcharan: Als het niet Krshna, maar Radha was

“… Omdat ik de man ben. Volgens de Bijbel heeft de man de leiding, dus heeft hij alles voor het zeggen… ” Bedaard smeet hij dit in m’n gezicht tijdens onze discussie waar emoties niet gelegen kwamen. Als door de bliksem getroffen neigde ik te reageren als een Bollywoodactrice die zich te pletter schrikt bij het horen van een  ongeluksbericht: handpalmen tegen de oren, diepe zucht, ready om te gillen maar de opengesperde mond moet om het hartverscheurende effect te vergroten enkele seconden zo halt houden, alvorens het geluid naar buiten te geleiden. En dan uit volle borst. Hoe luider hoe effectiever. Deze dramatische, gelukkig slechts in m’n gedachten opgevoerde reactie, was het effect van het neerbuigende en stigmatiserende karakter van de uitspraak.

Lees verder

Amar K. Soekhlal: Selfie met een koe! En dan?

Harie is een buitengewoon gezellige man, altijd in voor een lolletje. Maar tegelijkertijd een harde werker met de handelsgeest van een Indiër. Geen wonder dat hij de hele Indiase gemeenschap in Suriname en daarbuiten kent en liefhebber is van tandoori-chicken, een van oorsprong Oezbeeks gerecht. Hij is ook een zeer “matige” drinker. Harie reist de wereld rond om zijn Indiase vrienden te ontmoeten. Zo kreeg hij een uitnodiging voor een huwelijk in Miami van één van zijn Indiase vrienden. Nou dat was dan twee vliegen in een klap!

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 60: Massage in Suriname

In december 2018 ben ik door mijn rug gegaan. De fysiotherapeut hielp mij op de been, maar de pijn bleef. Volgens mijn huisarts moet het slijten en hiermee moest ik het doen. Pijn lijden totdat het vanzelf verdwijnt! Geen geruststellend advies. Fysiotherapie hielp niet echt en na drie maanden belde ik de manuele therapeut. Omdat ik het verschil niet weet tussen een fysio – en manuele therapeut, vroeg ik aan de laatste wat het verschil is. Hij schoot in de lach en zei: ”Wij hebben vier jaar langer gestudeerd”. En hiermee verklaarde hij het verschil. Nou dacht ik, baat het niet, dan schaadt het ook niet. Na vier sessies bespeurde ik lichte verbetering, met dien verstande, dat ik elke ochtend en in de middag  een kwartier lang  allerlei oefeningen moest doen. Maar de pijn was er nog steeds en mijn stramme lichaam sputterde aardig tegen. Ik dacht als ik naar Suriname ga, dan ga ik naar een klassieke masseur, zo heet een fysiotherapeut in Suriname.

Lees verder

Columnisten gezocht

Het Sarnámihuis is op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die het leuk vinden om te schrijven en een bijdrage willen leveren aan de ontwikkeling van Hindostaanse identiteit en cultuur. Ben jij beschikbaar om 1x in de maand een column te schrijven over een onderwerp naar keuze en wil je meer weten over de voorwaarden? Neem contact op met ons via: info@sarnamihuis.nl.

Lees verder

Amsterdam vernoemt straatnaam naar Tetary

Afgelopen week kondigde de stad Amsterdam aan dat het 27 nieuwe straten zal vernoemen naar verzetsstrijders die vochten tegen het Nederlands kolonialisme. Eén van die verzetsstrijders is Janey Tetary. Een bijzondere mijlpaal voor de Hindostaanse gemeenschap, omdat het verhaal van Tetary pas sinds 2013 bekend raakte bij het grotere publiek. Om deze mijlpaal te vieren, heeft het Sarnámihuis een beknopt overzicht samengesteld van het proces dat hieraan vooraf is gegaan.

Lees verder

Nieuwe publicatie Ruben Gowricharn: de prijs van geluk

Gastcolumnist Ruben Gowricharn heeft een roman uitgebracht, getiteld “De prijs van geluk”: Net als vele andere Surinamers vertrekt Kamla halverwege de jaren zeventig met haar man en drie kinderen naar Den Haag. Ze integreert moeiteloos in de Haagse Hindoestaanse gemeenschap en in de Nederlandse samenleving, met buurvrouw Marijke als belangrijke levensgids. Ook het gezin ontwikkelt zich succesvol: haar kinderen volgen allemaal een hogere opleiding, verzelfstandigen zich en blijven trouw hun ouders opzoeken. Maar wat is de prijs van dit succes? Wie betaalt de rekening?

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 59: Chekái (Verloving)

Ik was in de gelukkige omstandigheid om dit jaar drie chekái’s in onze familie mee te maken. Een in Nederland en twee in Suriname. Mijn neefje Kavish  Ramadhar stuurde mij een flitsende uitnodigingskaart van zijn aanstaande chekái met Nishita Tedjoe. Omdat mijn aanwezigheid zeer op prijs werd gesteld, volgens de uitnodigingskaart, besloot ik de chekái bij te wonen, in Suriname. Bovendien moest ik mijn dansschoenen meenemen. Die is helaas jaren geleden gepikt door mijn vriend Ranjit.  De chekái is een mooie traditie die in een nieuw jasje is gestoken. Een mooi nieuw jasje. Tradities kleuren ons leven. We koesteren ze om een overgang in ons leven te markeren.  Zo heeft Nishita met de chekái Kavish voor zich geserveerd en omgekeerd. Bar-chekná is het  reserveren van de bruidegom.

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 58: When They See Us, Netfilx als zwaard van gerechtigheid

Voor mijn verjaardag kreeg ik van mijn dochter een abonnement op Netflix. Ik zei tegen mijn dochter: “Nee beti, zonde van je geld, ik heb nog zoveel boeken om te lezen. Ik heb amper tijd”. “Ze hebben ook Bollywood films, Pa” zei ze , om mij enigszins over mijn aarzeling heen te helpen. Nu ben ik verslaafd aan Netflix. Ik kijk graag naar series die op waarheid zijn gebaseerd. Een zeer aangrijpende serie in deze genre is When They See Us. Het is het hartverscheurende verhaal van vijf zwarte jongens die ten onrechte veroordeeld worden voor verkrachting. Op 19 april 1989 wordt een jonge witte vrouw tijdens het joggen in Central Park op gruwelijke wijze verkracht en voor dood achtergelaten. New York wordt in die jaren geplaagd door extreme criminaliteit; politie en justitie hebben met deze zaak iets te bewijzen. Er moet iemand boeten.

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 46: Tiffany: Ik ben een zwarte Chinees

Tiffany en ik zitten samen op een club. Al op mijn eerste dag kreeg ik leuk contact met haar. Vrij  snel lazen we van elkaar wat we ooit op papier hadden gezet over de eigen ervaring met anderen. Zij timmert op vele manieren aan de weg hetgeen goed opgemerkt wordt in de gemeenschap. Het viel mij vooral op dat zij trots en vol bewondering sprak over haar zwarte oma en diens zus. Meestal beginnen Surinaamse mensen met dubbel en meer bloed over hun joodse, Chinese, Portugese en andere licht gekleurde voorouders.

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 57: Lust of zelfbeheersing?

Ik was een keer in gezelschap van Anil Ramdas in Amsterdam, die net terug was uit India. Hij vroeg aan mij op een zeer verontwaardigde toon: “Amar, weet je dat Gandhi met zijn nichtje sliep, om te kijken of hij een erectie kreeg”? Ik vond het een heel vreemde vraag en deze leek mij ook een beetje bizar. De grote leider Gandhi zou dit toch niet gedaan hebben? Hij zou zijn hele reputatie bezoedelen. Wat een malic, een viezerik. Dat het waar zou zijn, leek mij zeer onwaarschijnlijk en weer een manier om  hem te bespotten en bashen. Ik heb de vraag van Anil Ramdas nooit kunnen beantwoorden, maar die vraag bleef mij bezighouden. Ik heb het ook zelden besproken met anderen, het leek een vorm heiligschennis. Pankaj Mishra, mijn favoriete Indiase schrijver, maakte hiervan gewag in een artikel in de Groene Amsterdammer. Nou, dacht ik, Anil Ramdas zou weleens gelijk kunnen hebben.

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 45: Radha: Tot mijn spijt gezakt voor het examen om geweld in het huwelijk van mijn dochters te voorkomen

Ik ontmoette Radha regelmatig bij activiteiten in Den Haag die speciaal voor Hindoestanen bestemd waren, ook was ik door iemand naar haar verwezen voor  een verhaal. We bespraken regelmatig verschillende algemene en individuele situaties en belden elkaar tot er gelegenheid kwam voor een afspraak bij haar thuis met onderstaand resultaat. “Ik heb mijn dochters absoluut niet uitgehuwelijkt! Integendeel heb ik hen gestimuleerd om onmiddellijk uit een geweldsrelatie te stappen. Van mij mochten ze van partner ruilen zodra het niet meer goed ging.  Een schoonzoon sloeg mijn dochter in aanwezigheid van ons, haar beide ouders. Zij koos ervoor om bij hem te zijn met de smoes dat het om hun kind was. Deze dochter is op de Universiteit opgeleid. Voor mij is zoiets onbegrijpelijk terwijl ze welkom is bij ouders die behoorlijke huis en haard hebben. Wordt dit soms liefde genoemd?

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 56: Stamppot met garam masálá

Op de sportschool kom ik mensen tegen uit verschillende branches. Van hoogopgeleid tot de stukadoor. Ze hebben allen een ding gemeen: ijdelheid. Gelukkig heb ik daar geen last van en ga ik enkel en alleen om gezondheidsredenen. Murat stelde mij twee kaartjes ter beschikking voor het museum Mauritshuis in Den Haag en zei: “Abi, je moet komen, je gaat er geen spijt van hebben”. Dat kwam mij heel goed uit, want een bezoek aan het Mauritshuis was de afgelopen veertig jaar slechts bij goede intenties gebleven, terwijl ik in het buitenland aardig wat musea hebt bezocht. Het bezoek kwam bovendien goed uit want de tentoonstelling staat in het teken van Rembrandt en de Gouden Eeuw. U weet wel, de Gouden Eeuw die ongeveer 1600 begon en waarin Nederland een ongekende bloei doormaakte. Een eeuw die ik altijd associeer met slavernij.

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 44: Hafidjan: Ik weet hoe immigranten de plantage betraden

Ik was bij een kennis op visite waar ook Hafidjan aankwam. Een dame met rimpels in het gezicht en een aparte huidskleur. Ik begon prompt in het Nederlands met haar te praten tot de gastvrouw corrigeerde: “Zij is een Hindostaanse van  tweeënnegentig jaar die uitsluitend Hindostaans praat”, hetgeen ik ook hoorde en toch begon ik weer in het Nederlands.  Nadat ik Hafidjan gevraagd had voor het onderstaande spraken we met elkaar af, lees maar wat voor moois zij ons te vertellen heeft.“Het komt vaker voor dat men de Hindostaanse in mij niet aan mijn uiterlijk herkent. Ik vind dat zeer onaangenaam. Er woonden ook anderen in de buurt en mensen zeggen dat als je tijdens de zwangerschap veel naar iemand gekeken hebt, kan jouw kind in de buik op diegene gaan lijken.

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 55: Verraad?

Het is alweer een week geleden, de verkiezingen voor de Provinciale Staten en de daaraan verbonden samenstelling van de Eerste Kamer. De winnaar is bekend, Forum voor Democratie, de partij met de bruine randjes. Sinds 2001, de opkomst van Fortuyn, kan ik maar niet wennen aan de verkiezingsuitslagen waarbij steevast een rechtse partij een overweldigend aantal stemmen krijgt. Eerst de LPF, daarna de PVV en nu FvD. Het voelt telkens als een klap in het gezicht. Een klap in het gezicht van migranten zoals u en ik. Samen met de PVV heeft de FvD 25% van de stemmen gehad. Tel hierbij ook het aantal  stemmen van het CDA, de VVD en de SP en dat voel ik mij heel erg unheimisch.  Zo sprak ik tijdens afgelopen Holi met een beveiliger die afkomstig is uit Friesland. Hij is heel vaak op Holi geweest. Hij vertelde mij op een nogal opgewekte manier dat hij FvD heeft gestemd.

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 43: Preweesa: De traditionele regels zijn goed

Nadat ik het verhaal van een trotse jonge man van acht jaar over zijn Oma had aangehoord stapte ik naar zijn moeder Satia met mijn verhaal over het Sarnámihuis. De jonge man had met een ijsje in de hand spontaan en enthousiast verteld dat zijn Oma zeven en tachtig jaar oud was. Zij woonde bij hen in huis, was zelfstandig, heel aardig en ze hadden het gezellig met haar. Hij  kon ook in het Hindoestaans met haar praten.Van Satia vernam ik dat haar moeder een plekje in haar huis had gekregen, al haar kinderen stellen het op prijs dat hun nanie voor altijd bij hen blijft. Met wat hulp van buiten en binnen lukt het haar om  Preweesa uit een tehuis te houden. Zij vindt het goed als ik langskom bij haar moeder voor verhaaltjes over vroeger, mama vindt het vast leuk, voorspelde ze.

Lees verder

Reactie Ruben Gowricharn

Reactie van prof. Ruben Gowricharn, columnist van het Sarnámihuis, naar aanleiding van de verklaring van Tilburg University. “Op 27 februari 2019, ben ik negatief in het landelijk nieuws gekomen. Om jullie meer van dergelijke verrassingen te besparen, leek het me goed om dit uit te leggen. De achtergrond van deze nieuwsgolf, die waarschijnlijk nog niet is afgelopen, is een complex verhaal waarbij verschillende zaken in elkaar grijpen. We hebben het eerder erover gehad.”

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 54: Holi-Phaguá

Ik heb altijd naar Phaguá uitgekeken. Sinds mijn jeugdjaren heb ik phaguá het leukste feest gevonden.  Het begon in de Krishna-mandir op Kwatta waar de pandit het gruwelijke verhaal vertelde van de tirannieke koning Harnákashap. Ik heb nooit begrepen waarom die bhaklol zijn eigen zoon Prahlád, tot de brandstapel veroordeelde. Je kan een megalomaan zijn, een verschrikkelijke narcist, een machtswellusteling, maar je eigen zoon doden? Deze gruwelijke daad werd notabene uitgevoerd door zijn phuwá Holiká. Maar de apotheose was altijd fantastisch. Holiká, die de winter symboliseert,  vergaat tot as, terwijl Prahlád ongedeerd tussen de asresten aan het spelen was. Een zucht van verlichting trok door mijn kinderlijke lijf bij deze happy end.

Lees verder

In Memoriam Jan Soebhag

Met veel verdriet delen we het nieuws dat onze vriend en columnist Jan Soebhag is heen gegaan. Zoals Sandew Hira in dit in memoriam stuk schrijft heeft Jan een onmisbare bijdrage geleverd aan de Hindostaanse gemeenschap. Wij wensen de familie veel sterkte toe. “Mijn goede vriend Jan Soebhag is er niet meer. Ik kwam woensdag 30 januari aan in Suriname om het Instituut voor de Dekolonisatie van Suriname (Dekosur) te helpen opzetten. Donderdag had ik een lange dag gepland met het bestuur van Dekosur. Ellen Naarendorp is voorzitter. Stanley Sidoel is secretaris en Jan Soebhag was penningmeester. Jan kon niet komen. Hij was ziek.”

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 53: De verwerkelijking van een verwondering, een portret van de radiopionier Basharath Boedhoe

Het is wellicht dé verwondering die velen hebben ondergaan in hun jeugdjaren. “Hoe is het toch mogelijk dat uit een kleine radio dezelfde stem, muziek en geluid klinkt als bij de buren? Zit in elke radio een Mohamed Rafi, een heel orkest? Je kreeg er geen antwoord op, want niemand in je omgeving had een antwoord op deze vraag.

Lees verder

Raciale beelden in Nederlands burgerschap

Het was tijdens de verkiezingscampagne van 2016, toen Lodewijk Asscher in debat met Geert Wilders riep: “Nederland is van ons allemaal”. Waarop Wilders repliceerde “Nederland is niet van ons allemaal, Nederland is van de Nederlanders.” Asscher stokte, maar stelde niet de vraag wie nou die Nederlanders zijn. Mijn eerste vermoeden was dat Wilders met ‘Nederlanders’ de blanke Nederlanders bedoelde, terwijl Asscher verwees naar alle burgers die het Nederlands staatsburgerschap bezaten.
Maar wie denkt dat alleen extreem rechtse politici het Nederlands burgerschap voorbehouden aan blanken, vergist zich. Op 29 november 2017 brachten alle nieuwszenders een bericht van president Trump over een Nederlands akkefietje.

Lees verder

Boekbespreking Beyond being koelies and kantráki

Is er nog nieuws onder de zon over Hindostaanse contractarbeid in Suriname na de publicaties van onder andere De Klerk (De immigratie der Hindostanen in Suriname 1953/1988), Bhagwanbali (Contracten voor Suriname, 1996), Hoefte (In place of slavery 1998) en Choenni (Hindostaanse contractarbeiders 1873-1920, 2016)?
Beyond being koelies and kantráki van Margriet Fokken is de meest recente studie over dit thema en is de handelseditie van het proefschrift waarop zij in juli 2018 promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Lees verder

Column Ruben Gowricharn – Aflevering 2: Een kwestie van zelfrespect

De oude vrouw schuifelde voorzichtig door de deur, ondersteund door haar twaalfjarige kleindochter. De dokter keek op. Hij herkende het beeld: eerste generatie, ongeschoolde Marokkaanse vrouw, afhankelijk van man, kinderen, kleinkinderen, overheidsdiensten, Hollandse buren en Joost mag weten wie nog meer. In de beeldvorming zijn ze een wandelend stukje mislukte integratie. De kleindochter, laten we haar Fatima noemen, trad op als tolk. Dat ging ogenschijnlijk vloeiend, totdat Fatima een woord niet goed had overgebracht. Toen werd ze onderbroken door oma, die haar ongeduldig corrigeerde. Oma verstond wel Nederlands, zij het in flarden, maar durfde het niet aan om alleen naar vreemde witte mannen toe te gaan. Je wist nooit wat die precies bedoelen, je wist ook niet of ze datgene zeiden wat ze bedoelen, maar je wist wel dat allochtonen de schuld zouden krijgen als het mis zou gaan. Daarom moest en zou Fatima mee met oma: als steun en als getuige.

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 52: Bhale Bhagwán gaddahá ke sing ná deis

Alweer geen witte kerst! Het wenkend perspectief van Bing Crosby is wederom niet uitgekomen. Gelukkig maar. Ik zie uit het raam de eendjes rustig baantjes trekken in het water en het is muisstil in de buurt. Ik kreeg een appje van een vriend met de tekst: Je wordt niet dik tussen kerst en nieuw, maar tussen nieuw en kerst. Heel grappig. Het aantal kerstkaarten dat ik dit jaar heb ontvangen is op de vingers van een hand te tellen. Daarentegen een lading vol met kerst-appjes. De één ludiek, de ander weer heel serieus. Ook heel veel zelf gemaakte appjes met een kerstboodschap en een nieuwjaarwens. Het verbazingwekkende is dat veel van de teksten in het Engels zijn, sommige in het Nederlands en in het Sarnámi maar eentje!

Lees verder

Safikan Goelamhaider: Zoektocht naar mijn voorouders

In 2011/2012 was ik voor een halfjaar als rugzakreiziger in India om het land van mijn voorouders nader te leren kennen. Ik begon mijn reis aan de westkust bij Mumbay, maakte uitstapjes naar midden India, Aurangabad, Warda /Sevagram (Gandhiji’s ashram), zakte af naar het zuiden en reisde met bus en trein via de kust naar het zuiden omgeving Kerala, Tamil Nadu tot het uiterste puntje van India in Kanyakumari. Vandaar reisde ik boven langs de oostkust naar Calcutta (Kolkata). Deze overweldigende stad raakte een gevoelige snaar, ik voelde de drang meer over mijn afkomst te weten: wie ben ik, waar liggen mijn wortels, heb ik familie in India? In de schoolbanken had ik geleerd over het belang van Kolkata in de Hindoestaanse migratiegeschiedenis, maar in Kolkata zat ik met de handen in mijn haar. Waar moest ik beginnen? Ik besefte dat ik veel gegevens miste die mij konden leiden naar de woon- en vertrekplaats van mijn voorouders. Op hoop van zegen ging ik op zoek naar de plaats waar de geronselde mensen, zoals mijn voorouders vóór hun vertrek naar Suriname gehuisvest werden en van waar ze inscheepten voor hun lange reis. Kriskras reizend met bus en tram/metro door deze enorme grote stad en soms bijna flauwvallend van de stof en de hitte, kwam ik uiteindelijk bij de ghats aan de Hooghly rivier.

Lees verder

Column Jan S. Soebhag – Aflevering 19: een korte levensbeschrijving van de familie André Ramtjarietresingh Soeltaansingh (vervolg)

Dit verhaal is opgetekend naar een interview met André Ramtjarietresingh Soeltaansingh op 29 november en 06 december 2011. André Soeltaansingh is geen onbekende in het bedrijfsleven. Zoals men hem kent, wordt hij eerder bij zijn voornaam genoemd. In dit document zal hij ook bij zijn voornaam André genoemd worden. De pancáit sabhá was een organisatievorm waarbij de dorpslieden op een plantage bij elkaar kwamen en via een gekozen dorpsbestuur, of de dorpsoudste over bepaalde zaken volgens hun zienswijze uitspraken deden. Straffen werden niet uitgesloten. Dit heeft André in zijn omgeving niet ervaren, maar wel van zijn moeder vernomen, omdat er bij haar de pancáit werd gehouden als er zich iets ongewoons voordeed (Duisburg). De pancáit was niet alleen om te straffen (dat was de negatieve kant). De pancáit werd ook uitgeroepen als er problemen zich voordeden. Het bestuur kwam bij elkaar om de problemen aan te pakken en op te lossen. Men kwam met voorstellen.

Lees verder

Verslag boekbespreking Surinaams Onbehagen 1863-2015

Op zondag 18 november werd onder auspiciën van de Leerstoel Lalla Rookh het boek van dr. Hans Ramsoedh Surinaams Onbehagen 1863-2015, gepresenteerd. De publieke belangstelling was heel goed. Er waren zowel ouderen als jongeren maar ook een redelijk aantal niet-Hindoestanen. Na de verwelkoming door de voorzitter van de Leerstoel, de heer Rajendre Khargi, gaf prof. dr. Ruben Gowricharn een zeer verhelderende inleiding over de theorie van natievorming. Hierbij behandelde hij belangrijke theoretici op dit gebied zoals Durkheim en Karl Marx. Deze theorieën hebben gemeen dat zij uitgaan van homogeniteit van ras, taal en godsdienst. Durkheim veronderstelde daarnaast dat de homogene samenleving een collectief geheugen en een uniform waardenstelsel heeft. Dit concept van de natie is een Europese uitvinding en via het kolonialisme naar gebieden buiten Europa verspreid. Het onafhankelijkheidstreven in die gebieden is gebaseerd geweest op dit idee van een natie, die liefst van al intern, homogeen moest zijn. Deze homogene natie-opvatting heerst ook in Suriname.

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 51: Rond getal 46664

“Je wordt een rond getal” zei een goede vriend tegen mij. Ik knikte “ja”, maar hij vroeg eigenlijk wanneer het grote feest is? In een groot feest heb ik niet zo veel in. Een keer gedaan. Lange en vermoeiende voorbereiding. De gasten had ik op het hart gedrukt, kom vroeg zodat wij lang met elkaar kunnen vertoeven, oude herinneringen ophalen en samen een dansje doen. Lang niet iedereen hield zich aan deze afspraak. Sommigen kwamen om 22.30 van een ander feestje gekomen en vertrokken om 23.30 weer naar een ander feestje. Nu dacht ik “chórde”, ik ga lekker weg.

Lees verder

Column Bris Mahabier – Aflevering 20: Sarnámi Sanskirti

U kent de indrukwekkende schoonheid van de jaarlijks terugkerende herfstkleuren. De donkergroene kleur van de vegetatie in Nederland, grotendeels aangeplant, verandert binnen enkele weken in prachtige herfsttinten, die elke natuurliefhebber dient te bewonderen. De koude noordoostelijke wind en de gutsende of miezerige regendruppels zijn niet aangenaam. U heeft het gure herfstweer van vandaag getrotseerd. U heeft de televisieverstrooiing van zaterdagavond laten schieten en bewust gekozen voor onze boekpresentatie. Deze keuze van u en uw aanwezigheid waarderen wij, de drie redactieleden, zeer. Bahut dhanyabád tu logan ke.

Lees verder

Boekrecensie: Voel je thuis waar je ook bent

Weer een boek over de geschiedenis van de hindoestanen in Suriname. Gelukkig! Het geeft weer een bijzondere inkijk op de persoonlijke beleving van de emigratie vanuit India naar Suriname. De emigratie vervolgens van de tweede generatie hindoestanen vanuit Suriname naar Nederland en de geschiedschrijving door de kleindochter van de kantráki. Dit boek is ook zeker een aansporing aan een ieder om op zoek te gaan naar de eigen familie geschiedenis.

Lees verder

Column Bris Mahabier – Aflevering 20: Machteloosheid: karma, takdir of onkunde?

Ik kijk regelmatig o.a. op BBC en YouTube naar het actuele (wereld)nieuws. In de tweede helft van augustus en in september van dit jaar zag ik dramatische beelden van watersnood in de Indiase deelstaten Kerala, Uttar Pradesh (waar gedeeltelijk onze culturele roots liggen) en Gujarat. Bijna 500 mensen verloren hun leven in de woeste stromingen en het aantal daklozen bedroeg ongeveer een miljoen.

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 42: Trees: Een vrouw is pas een vrouw als ze haar eigen geld heeft

Nadat ik de informatie over Trees (vierentachtig jaar) had gekregen, stapte ik op haar af met mijn voorstel. Gelukkig was ik al de volgende dag  welkom met pen en papier. We namen plaats naast haar twee meter hoge dahlia’s aan een drukke hoofdweg met files gedurende de hele dag. Zij begint haar verhaal. Mijn vader was Javaan. De Hindoestaanse achternaam heb ik van de eerste echtgenoot van mijn moeder, een immigrante. Zij heeft het niet willen veranderen. Volgens mama verweet haar eerste echtgenoot haar dat ze een affaire had met een Javaanse arbeider, de collega van allebei. Omdat hij haar  bleef verwijten is ze er op een goede dag vandoor gegaan met de bewuste man. Zij liet de oudste kinderen achter bij hun vader. Ik was nog niet geboren. Mijn Javaanse vader sprak Sranan Tongo en was Moslim, mama sprak Hindoestaans en was Hindoe. Ik ben Moslim, maar nu niet rein genoeg om de Moskee te bezoeken. Ook al is het mij niet verboden, ik heb besloten dat ik niet schoon genoeg ben voor Moskeebezoek.

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 50: He Bhagwán

Ik ben een trotse sanátni, maar dan zonder de goden. Kunt u het nog volgen? Mijn trotsheid komt voort uit respect voor mij ájá, áji, náni, náná en natuurlijk voor mijn ouders. Zij, allen waren sanátni’s. Ik heb prachtige mandirs bezocht in India, maar ook elders in de wereld. De mooiste en indrukwekkendste is de Meenakshi-mandir in Madurai. Een architectonisch hoogstandje. De Bhagwad Gita is mijn leidraad in mijn leven, die ik overigens niet beschouw als een religieus boek. Mijn helden in de Mahabharat zijn Shakuni en Vidhur. Ik raad u aan om het boek van Gurcharan Das, The difficulty of being good te lezen.

Lees verder

Aankondiging boek Hans Ramsoedh

Van de hand van de historicus Hans Ramsoedh verscheen recent de studie Surinaams Onbehagen. Een sociale en politieke geschiedenis van Suriname 1865-2015. Hierin beschrijft hij de sociale en politieke geschiedenis van Suriname in onderlinge samenhang over de periode 1865-2015. Met een bevolking van ruim een half miljoen en een diversiteit aan bevolkingsgroepen, talen en godsdiensten is Suriname een van de meest gesegmenteerde samenlevingen in het Caraïbisch gebied. Dit heeft belangrijke consequenties voor de politieke, economische en culturele verhoudingen.

Lees verder

Column Ruben Gowricharn – Aflevering 1 Suriname: ver en dichtbij

Enkele jaren geleden kuierde ik langs één van de brede straten van Miami. Uit de tegenovergestelde richting kwam een creools gezin. Het was te zien dat ze geen Amerikaanse of Jamaicaanse creolen waren, maar waar ze precies vandaan kwamen kon ik niet opmaken. Ik keek dus een beetje nieuwsgierig naar de mensen. De vrouw zag mij kijken en riep plotseling met uitgestoken vinger: ‘Surinamer!’. Zij waren inderdaad Surinaamse creolen. Maar ook de vrouw kon mij als Surinamer herkennen, hoewel ik toen meer dan een kwart eeuw in Nederland woonde.

Lees verder

Column Jan S. Soebhag – Aflevering 18: een korte levensbeschrijving van de familie André Ramtjarietresingh Soeltaansingh

André is geboren op 27 november 1950 aan de Corantijnstraat te Duisburg (toenmalig district Suriname, thans Paramaribo). Op 27 Januari 1973 is André getrouwd met Soesila Banwarie en hij heeft drie kinderen, twee dochters (Florida/USA) en een zoon (Student in Suriname). André bezocht de kleuterschool en het Lager Onderwijs tot en met de tweede klasse van de Büchnerschool aan de Slangenhoutstraat (Glo-B); Hierna bezocht hij de J.H.N. Polanenschool tot en met de zesde klasse. Vanaf 1963 -1967 zat hij op de Shri Vishnuschool aan de Vergeet Mij Nietstraat en vervolgens de A.M.S. tussen 1967-1970 (tot en met de tweede klasse). Hierna ging hij verder naar de Surinaamse Kweekschool van 1970-1972. In de periode 1974-1976 rondde hij zijn Hoofdakte opleiding af en hij vervolgde zijn studie Pedagogiek MO-A (niet afgerond op scriptie na/ 1976-1978).

Lees verder

Column Jan S. Soebhag – Aflevering 17: Godná, tatoeage of lichaamsversieringen of beschilderingen en een stukje identiteit

In dit document zal ik proberen historisch en cultureel de godná, tatoeage of lichaamsversieringen of beschilderingen nader toe te lichten vanuit de Hindustaanse invalshoek of optiek. De Hindustanen kennen de lichaamsversieringen of beschilderingen met tatoeages als de godná (godná komt van het woord ‘gode’, hetgeen betekent zoveel als prikken van of in het huid met naalden). Het verschil tussen de godná en de tatoeages kan eenvoudig weg als volgt worden aangegeven: De godná is van blijvende aard op het lichaam, terwijl bij tatoeages de lichaamsversieringen of beschilderingen soms van blijvende en soms van tijdelijke aard kunnen zijn. In het verleden was godná of tatoeage als lichaamsversiering van essentieel belang voor vele tribale groepen in India om zich te kunnen onderscheiden van andere groepen. (Vermeld dient te worden dat er in India miljoenen mensen zijn die tot de tribale gemeenschappen behoren). (Voor wat de lichaamsversieringen betreft is er ook nog de Mehendi en de Hardi, waarmee het lichaam beschilderd en ingesmeerd wordt. Maar deze behoren niet tot de godná categorie. Daarom zal ik het in deze context de Mehendi en de Hardi buiten beschouwing laten).

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 41: Jayantie: Een brassa om nooit te vergeten

Ik heb Jayantie 82 jaar, leren kennen bij  een  Vrouwenvereniging in Den Haag. Leuk om te vermelden is hetgeen ik al bij mijn eerste bezoek van een jong lid  hoorde namelijk: ‘De creool kan geen andere bevolkinggroep discrimineren omdat ze zelf uit verschillende etniciteiten bestaat. Het zijn de Hindostanen die anderen buiten sluiten! Jayantie maakte indruk op mij omdat ze knap zelfstandig  optrad tijdens een informatiemiddag over financiën rondom de AOW. Verdomd nieuwsgierig naar haar ging ik naast haar zitten om los te branden over mijn activiteit bij het Sarnamihuis. We spraken af om bij haar thuis te schrijven.

Lees verder

Genomineerd voor de ECHO Award: Ramoe Jagesar over de uitreiking

Ramoe Jagesar was één van de finalisten van de ECHO Award 2018. Dit is een landelijke prijs die ieder jaar wordt uitgereikt aan excellente studenten met een multiculturele achtergrond. Het doel van de ECHO Award is gericht op het creëren van positieve aandacht voor individuen uit de multiculturele samenleving. Op donderdag 20 september zijn de ECHO Awards 2018 uitgereikt. Dit jaar werd voor de eerste keer de ECHO Loyens & Loeff Law & Tax Award uitgereikt. Ramoe Jagesar is één van de drie finalisten in deze nieuwe categorie en deelt zijn ervaring over de avond.

Lees verder

Column Bris Mahabier – Aflevering 19: Surinaams-Hindoestaanse identiteit Reflecties op mijn culturele eigenheid

Al weer een stuk over identiteit, zal menige lezer denken. En dat is ook zo. Hoe vaak hebben ook wij, Hindoestaanse Nederlanders, het niet over onze culturele identiteit? Volgens mij heeft identiteit een mondiale reikwijdte en relevantie, ondanks de toenemende globalisering, of juist dankzij de globalisering. Eigen identiteit en een soepele, aanvaardbare vervlechting ervan met elementen uit de dominante Nederlandse cultuur blijft – althans voor onze generatie – een uitdaging en verliest in mijn ogen geen actualiteitswaarde. Het gaat in deze bijdrage om feiten, eigen standpunten, die van anderen, maar vooral om enkele persoonlijke overdenkingen en andere aanverwante zaken.

Lees verder

Genomineerd voor de ECHO Award: het verhaal van Ramoe Jagesar

Ramoe Jagesar is geselecteerd als één van de finalisten van de ECHO Award 2018. Dit is een landelijke prijs die ieder jaar wordt uitgereikt aan excellente studenten met een multiculturele achtergrond. Het doel van de ECHO Award is gericht op het creëren van positieve aandacht voor individuen uit de multiculturele samenleving. Van de 34 voorgedragen kandidaten werd Ramoe samen met 12 anderen studenten uitgenodigd om zich op 30 augustus te presenteren aan de jury bestaande uit vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en het onderwijs. Tijdens de finale kregen de finalisten 5 minuten de tijd om hun verhaal te presenteren in het Engels. In dit verslag deelt Ramoe het proces met het Sarnámihuis.

Lees verder

Encyclopedie over contractarbeid uit India en haar erfenis

Amrit Publishers en Indian Diaspora Council hebben het initiatief genomen om een encyclopedie te produceren over contractarbeid uit India getiteld: Encyclopaedia of Indian Indentureship and its legacy: Yesterday and Today. De encyclopedie wil op een systematische manier de geschiedenis, strijd en verworvenheden van de Hindostaanse gemeenschappen die voortgekomen zijn uit contractarbeid documenteren, waarborgen, promoten en publiceren. Het gaat om gemeenschappen van Hindostanen die in de periode 1826-1920 gevestigd zijn in verschillende Europese koloniën onder het systeem van “indentured labour”.

Lees verder

Samenwerking Sarnámihuis en Werkgroep Hindostaanse Geschiedenis

Begin 2018 is in alle stilte in Suriname de Werkgroep Hindostaanse Geschiedenis opgericht. De initiatiefnemer is historica Tanya Sitaram. Tanya houdt zich al heel lang bezig met de geschiedenis van Hindostanen in Suriname. Ze is de hoofdverteller in de OHM-documentary Tetary over het leven en de strijd van Janey Tetary. Ze is vaker in andere documentaires opgetreden waar opnames worden gemaakt in het Nationaal Archief van Suriname. Haar scriptie voor haar mastersopleiding geschiedenis aan de het Institute for Graduate Studies and Research (IGSR) gaat over Hindostaanse vrouwen tijdens contractarbeid en is gebaseerd op uitgebreid archiefonderzoek.

Lees verder

Congres Surinamers in de medische sector

Surinamers zijn succesvol binnen de medische sector. Om de ontwikkeling van deze groep (o.a. bestaande uit apothekersassistenten, doktersassistenten, verpleegkundigen, management, artsen, specialisten, afgestudeerden en/of studerenden) te volgen, heeft Hum Log reeds in 2016 een succesvol congres georganiseerd. De thema’s van dit congres was: ontwikkeling en kansen. Prof. Ruben Gowricharn (een van de inleiders naast Prof. H. Kanhai) is tijdens dit congres uitvoerig in gegaan op de opvoedingsaspecten en cultuur van de Hindostanen en Surinamers. Hum Log wil op 7 september 2018 een vervolg geven aan het vorig congres waarbij wij deze keer de kritische kanttekeningen van Prof. Gowricharn oppakken.

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 48: Een huis voor meneer Biswas

De schrijver Vidiadhar Surajpersad Naipaul is op zaterdag 11 augustus overleden. Ik werd geraakt door zijn overlijden, net zoals dat van Johan Cruyff in 2016. En over het waarom weet ik niet. Ik heb beiden niet persoonlijk gekend, maar ze hebben diepe indruk op mij gemaakt. Ik heb de meeste boeken van Naipaul gelezen en ze brachten mij naar een verre wereld die ik niet kende. Maar ook naar een omgeving die heel familiair was. Zoals in zijn doorbraak “Een huis voor meneer Biswas”.

Lees verder

Column Jan S. Soebhag – Aflevering 16: Cultureel-historische wandeling binnen de Hindu cultuur

In het kader van de herdenking van Goswámi Tulsidás wordt dit artikel gepubliceerd. Goswámi Tulsidás ki amar dástán en zijn bijdrage aan cultuur en politiek. Invalshoek: cultuur en politiek. Wie is Goswámi Tulsidás? Goswámi Tulsidás is de ongeëvenaarde schrijver van de Rámcaritra Mánas Rámáyana (staat ook bekend als Tulsi-krit Rámáyana), één van de belangrijkste en Heilige geschriften voor de Hindus over de hele wereld, en ook voor miljoenen anderen. Tulsidás was geboren in Rajpur, in het district Banda in Uttar Pradesh, (United Provincies) in het jaar 1532. Zijn vader heette Atmárám Shukla Dube, een geestelijke en kennisdrager van minimaal twee van de Veda’s. De moeder van Goswámi Tulsidás was Hulsi. Het volgende wordt verteld over Goswámi Tulsidás.

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 40: Harry: Mijn vrouw is als de grond onder mijn voeten

Ik heb Harry, bijna zestig jaar, bij de buren ontmoet. Opvallend was dat hij bereid was om vriendelijk en met respect inhoudelijk met mij te discussiëren over wat er zoal om ons heen plaatsvond. Later vernam ik dat hij op verschillende gebieden actief was zoals; negatieve energie weghalen bij mensen die daarvan last hebben, een catering verzorgen en maandelijks met vrijwilligers een muziek en dansavond organiseren. Omdat hij aan beide ogen blind is en het mij verbaast dat hij zelfs een taart kan bakken, besluit ik om hem te vragen of hij het goed vindt om over zijn sterke, stoere gedrag te schrijven. Het kostte wat tijd eer we konden afspreken aangezien hij ook een baan heeft naast de activiteiten. Zijn verhaal volgt hieronder.

Lees verder

Column Aniel Pahladsingh – Aflevering 18: Multiculturele samenleving

Inmiddels hebben we een periode achter de rug waarin steeds weer de discussie rond de multiculturele samenleving oplaait. Deze discussie is verre van afgelopen. We zien een tendens dat meerderheden in heel Europa zich bedreigd voelen in hun welvaart, hun cultuur en hun toekomst door (massa) migratie, die steeds wordt gerechtvaardigd is met een beroep op de mensenrechten. Feit is dat de meeste West Europese landen te maken hebben met een multiculturele samenleving. Verder moet worden geconstateerd dat de multiculturele samenlevingen nog niet optimaal functioneren. In Nederland zien we dat hierover steeds weer een discussie wordt gevoerd.

Lees verder

Column Bris Mahabier – Aflevering 18: Verwikkelingen rond de naamgeving van onze moedertaal Sarnámi

Het woord moedertaal is in het Nederlands vanaf de zestiende eeuw bekend (zie Groot Van Dale Leenwoordenboek:481). Ik leerde – in de jaren veertig van de vorige eeuw – mijn moedertaal. Dit gebeurde in mijn primaire milieu op het platteland op een ongestuurde manier, dat wil zeggen zonder een van te voren opgesteld onderwijsplan. Zo gaat het met het aanleren van elke moedertaal. Door de dagelijkse interactie met ouders, grootouders, broes, zusters, andere familieleden, leeftijd- en buurtgenoten, leerde ik op een volkomen natuurlijke manier de taal van mijn moeder. Zonder enige dwang, spelenderwijs. Onze boiti, ons dorp was een homogene taalgemeenschap. Iedere dorpsgenoot sprak dezelfde taal. Ook de ex-contractarbeiders uit India, waarvan de laatsten in de jaren zeventig overleden.

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 39: Carla: Ik ben de grootouder van kinderen met Hindostaans bloed

Van mijn Oma, de moeder van mijn moeder herinner ik mij dat zij op ‘Lantiegrong’,  ’s Lands Bejaardentehuis woonde. Toen ze ziek werd, heeft mijn moeder haar opgehaald tot haar overlijden. Ze poetste haar tanden met tabaksblad dat voor vijf cent bij de Chinees werd gekocht of ze poetste met een halve sigaar idem voor vijf cent bij de Chinees te koop. Ik heb haar nooit zien roken. Mijn vader stikte voor haar de ‘foo-lintie-ondrobroekoe’. Dat was aan iedere zij 2 lintjes net als bij iedere dij om vast te maken, er was geen elastiek. In die tijd had iedereen een ‘Angisa’  de driehoekvormige, er zijn foto’s. Thuis droeg ze een  kabai of kimono, op straat de koto. Oma  had een zus en een broer. Van haar zus is bij mij bekend dat zij naar een ander district was verhuisd.

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 47: Bhaklol Blok

Het moet inderdaad een dolle boel zijn geweest: daar in The Grand Hotel in Amsterdam. Het was de viering van de verjaardag van een voormalige tassendrager van de premier. Jawel, die premier die tegen Turkse Nederlanders zei: “Pleur maar op”. Het is een majestueus hotel, waar een kamer bijna € 400 per nacht kost. Zo vier je je verjaardag, niet zoals wij in een afgeraagde voetbalkantine. Ze waren er allemaal, althans de VVD’ers die er toe doen.  Gerrit, Jozias, Rita en natuurlijk ook Mark. Vrinden onder elkaar, biertje in de hand en elkaar joviaal veren in de reet stekend. Ik denk dat op een gegeven moment iemand bhaklol Blok zag staan, de man die de uitstraling heeft van een bhijal murgi. Hee Stef, tuhu kuc bol yár! ( Hé Stef, ook jij moet wat zeggen, beste vrind).

Lees verder

Interview Cast Unravel: Nazrina Rodjan

Op 5 juni vond het theaterstuk Unravel plaats in het kader van 145 jaar Hindostaanse Immigratie. In deze interview serie kijken de spelers en theatermakers terug op het proces en wat dit voor hen en hun relatie met de Hindostaanse gemeenschap heeft betekend. In dit interview blikt schrijver en regisseur Nazrina Rodjan terug: “Unravel is ontstaan vanuit de behoefte om mijn verhaal te vertellen aan een gemeenschap waarin ik eigenlijk niet weet of ik thuis hoor, want wanneer ik Hindostaanse mensen aankijk zie ik familie maar voelt het tegelijkertijd ook alsof ik onzichtbaar ben. Unravel is mijn manier geweest om (letterlijk en figuurlijk) de regie in handen te nemen zodat ik mijn eigen versie van Hindostaanse identiteit zichtbaar kon maken. En hopelijk hebben we daarbij ook andere Hindostaanse jongeren geïnspireerd en het gevoel gegeven dat er genoeg ruimte is voor hun verhalen.”

Lees verder

Interview Cast Unravel: Rubaina Bhikhie

Op 5 juni vond het theaterstuk Unravel plaats in het kader van 145 jaar Hindostaanse Immigratie. In deze interview serie kijken de spelers en theatermakers terug op het proces en wat dit voor hen en hun relatie met de Hindostaanse gemeenschap heeft betekend. In dit interview blikt Rubaina Bhikhie terug, die de rol van Priya vertolkte: “De reden dat ik besloot mee te doen aan Unravel, is tweeledig. Enerzijds zag ik het als de ultieme kans om mijn seksuele identiteit voor eens en altijd tentoon te stellen binnen de Hindoestaanse gemeenschap en daarmee een statement te maken en anderzijds wilde ik mijzelf uit te dagen door mezelf te zijn voor een publiek dat zou bestaan uit voornamelijk Hindoestanen.”

Lees verder

Interview cast Unravel: Anysha Bharos

Op 5 juni vond het theaterstuk Unravel plaats in het kader van 145 jaar Hindostaanse Immigratie. In deze interview serie kijken de spelers en theatermakers terug op het proces en wat dit voor hen en hun relatie met de Hindostaanse gemeenschap heeft betekend. In dit interview blikt Anysha Bharos terug, die de rol van Priya vertolkte: “Nazrina en ik vonden het belangrijk dat we het verhaal van Hindoestaanse jongeren in beeld moesten brengen en we kregen het advies om zo dicht mogelijk bij onszelf te blijven. Zo hebben we het concept uiteindelijk naar het Sarnámihuis gebracht en samen met het Sarnámihuis en de mede acteurs hebben we een prachtig verhaal op het podium gekregen.”

Lees verder

Interview Cast Unravel: Fazle Shairmahomed

Op 5 juni vond het theaterstuk Unravel plaats in het kader van 145 jaar Hindostaanse Immigratie. In deze interview serie kijken de spelers en theatermakers terug op het proces en wat dit voor hen en hun relatie met de Hindostaanse gemeenschap heeft betekend. In dit interview blikt Fazle Shairmahomed terug, die de rol van Imraan vertolkte: “Door terecht te komen in dit theaterstuk merkte ik dat we toch ook nieuwe werelden kunnen creerren binnen de Hindostaanse gemeenschap. Ik kan dus zeggen dat mijn vertrouwen en hoop in dat opzicht gegroeid is. En dat ik zo’n persoonlijk verhaal, op een artistieke manier kon delen op een dag die zo ontzettend belangrijk is in de Hindoestaanse geschiedenis, was dan ook erg krachtig. Het voelt een beetje als een cirkeltje die rond is, van waar uit ook nog blijkt dat er nog steeds veel werk te doen is, maar ook dat er veel kracht schuilt gaat in de gemeenschap.”

Lees verder

Boekrecensie: De Rechteroever van de Saramaccarivier

Door Amar K. Soekhlal. Een fascinerend boek, zeker door de negentien mooi vertelde verhalen. Het boek geeft een fraaie inkijk in een samenleving in een afgelegen dorp De Volharding in het district Saramacca in Suriname. Het leven is hard en wordt geteisterd door armoede, de vele ontberingen, een verstikkende sociale controle, die helaas incest niet kon voorkomen. Hoewel, de schrijver Bish Ganga, ook deel uitmaakte van die samenleving neemt hij in het boek, de rechteroever van de Saramaccarivier, een dubbele positie in. Soms is hij onderdeel van een verhaal en soms kruipt hij in de rol van een buitenstaander. Als een scherpe observator van de dagelijkse gang van zaken. En dit levert hilarische maar ook tragische beschrijvingen op van de dagelijkse gang van zaken.

Lees verder

Column Bris Mahabier – Aflevering 17: Veertig jaar geleden: godsdienstkritiek toen en nu

Bij bestudering van de cultuurgeschiedenis van India zal elke student kunnen vaststellen, dat van oudsher een grote mate van verscheidenheid kenmerkend is voor de filosofie en de religie van dit subcontinent. Dit gaat terug tot eeuwen voor het begin van de christelijke jaartelling. De Hindoestaanse cultuur, in het bijzonder het hindoeisme, is geen monolithisch blok. Hindoe dharma wordt gekarakteriseerd door o.a. verscheidenheid, tegenstellingen, oppervlakkigheid, eenvoudige visualisering, diepgang, abstracte ideeën, geweldloosheid, verdraagzaamheid, echter ook voor die tijd ongekende gewelddadigheid. Bekend zijn bijvoorbeeld de sad darshans, de zes klassieke filosofische stelsels, waarvan enkele atheïstisch en materialistisch zijn. In mijn denken zijn rationaliteit, helaas is er in het dagelijkse religieuze leven van de hindoes weinig ervan te merken, en tolerantie van eminent belang. Verdraagzaamheid ten opzichte van individuen en groepen met een andere exclusieve Godsopvatting, ook al ligt hun oorsprong in het verre buitenland.

Lees verder

Column Jan S. Soebhag – Aflevering 15: De MAHANT Kewaldár Trilokináth Willem

Hij is geboren op 30 augustus 1938. De naam Trilokináth gaf de grootvader (ájá) aan hem. In het vervolg zal Kewaldár Trilokináth Willem bij zijn voornaam, Trilokináth, genoemd worden. Toen de vroedvrouw de naam ging opgeven bij de Burgerlijke Stand heeft zij de naam Willem toegevoegd uit blijdschap omdat op die dag de Náni van Trilokináth jarig was. Er was op die dag ook een grote activiteit in Suriname, namelijk de ‘konfriyári’ (koning friyári). Zijn vader heette Kewaldás en was geboren op 25 december 1909. Zijn moeder was geboren op 18 augustus 1912. De grootmoeder(áji) van Trilokináth was geboren tijdens de reis van India naar Suriname. De ouders van de grootmoeder waren eveneens afkomstig uit India. De ájá heette oorspronkelijk Hawaldár en tijdens het schrijven van de naam werd in  plaats daarvan Kewaldár geschreven. Trilokináth vertelde dat zijn ájá uit de plaats Gáighát en de Náná en Náni van de vader zijn afkomstig uit de plaats jilá Are bilauti Osáin gáon.

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 46: Bindrában me carlá gaiyá

Bindravan (in het Sarnámi Bindrában) betekent “basilicumwoud” en de lokale mythe zegt, dat de godin Bindra zich daar terugtrok toen Vishnu haar tot ontrouw had verleid. Bindra was gehuwd met Jalandhara, maar verspreidde zo’n lieflijke geur dat Vishnu het stof van haar voeten aanbad, als was hij een bij, brooddronken van het stuifmeel van de lotussen van haar voeten. Bindra was echter haar echtgenoot trouw, de kracht van haar deugden. In de roes van verliefdheid schiep Vishnu een lijk met het uiterlijk van Jalandhara en Vishnu liet een troep apen haar het dode lichaam van haar echtgenoot zien. Gebroken zocht Bindra troost in Vishnu’s brede armen. Ze rustte aan de lieflijke haartjes van zijn borst, die als ze uitvallen op aarde als grote wijzen incarneren. Toen de echte Jalandhara opdook en Bindra Vishnu’s bedrog bemerkte, vervloekte ze Vishnu: ook hij zou ooit zonder zijn geliefde leven, apen zouden zijn dienaren zijn. Bindra trok zich terug in het woud dat sedertdien Bindravan heet

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 38: Asha: Mijn tranen hebben in de masala gedruppeld

Via een vriendin in Nederland krijg ik begeleiding  om Asha, tweeëntachtig jaar, te interviewen. Middels de whatsapp en  telefoneren is er over en weer overleg gepleegd waardoor ik super snel  bij haar thuis terecht kon met twee familieleden van Asha. Asha heeft het hele verhaal lachend verteld, de begeleiders hielpen ook om de juiste vragen aan haar te stellen.  Zoals vaker kregen zij op hun beurt een beetje informatie die ze nog niet hadden en lieten ze haar  bepaalde anekdotes  vertellen. Asha vertelt dat zij als baby maar hele dagen in de hangmat lag. Van haar Aadjie hoefde niemand aandacht aan haar te besteden. Volgens de verhalen van mijn moeder was Aadjie onaardig tegen haar. Mijn Naanie had gevraagd om mij mee te nemen, maar dat mocht ook niet van Aadjie die de regie over ons had. Een keer was mijn moeder met mij op bezoek bij Naanie, toen heeft  mijn mamoe mij gehouden. 

Lees verder

Column Amar K. Soekhlal – Aflevering 45: Ala madjara doro. Lachman Bhageloe

Evenals ik, hebben jullie zeer waarschijnlijk dit liedje heel vaak gehoord en ook op dit liedje gedanst. Een prachtig lied uit de Surinaamse baithak gáná. Ik heb echter nooit aandacht geschonken aan de tekst. Een hilarische tekst, waarvan de woorden heel mooi rijmen. Als zoon van een landbouwer vond ik het fijn om te horen dat alles duur was. Zeer waarschijnlijk gaat dit liedje over een relatie tussen een creoolse vrouw en een hindoestaanse man??? De aanwijzingen hiervoor zijn onder andere het eten “kodoko brafoe” en de naam Lena. Het gaat in dit liedje om de wederzijdse acceptatie. Hij moet wennen aan de creoolse keuken en zij moet leren cautál te zingen. Het blijkt een onmogelijke opgave met alle gevolgen van dien. Het is een ode aan de baithak gáná.

Lees verder

Column Sebieren Hassenmahomed – Aflevering 37: Krishna: Met de export van hout en goud zou de Surinaamse bevolking zich economisch kunnen verheffen

De informatie dat een Hindostaanse vrouw aan de weg timmerde in de VHP-top had mij al eerder bereikt. Echter toen ik haar op een oude Nationale Assemblee vergadering zag acteren dacht ik hmmm!. Dat ze vlak bij mijn logeeradres woonde kwam mij helemaal goed uit. Op een dag ben ik haar erf opgestapt om een boodschap bij haar dochter achter te laten. Gelukkig kende zij het boek Levens van Vreugde en Verdriet en vond het voorstel om haar moeder te interviewen leuk. Het resultaat staat hieronder

Lees verder